HDN αρχείο: Lou Katsos
Η παρέλαση των Ελλήνων Ομογενών κάθε χρόνο στην 5η Λεωφόρο του Μανχάταν της Νέας Υόρκης είναι ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς της Ομογένειας. Είναι σημαντική για την ενότητα της Ομογένειας, για να θυμόμαστε και να τιμούμε την ηρωική Επανάσταση των Ελλήνων το 1821 και τέλος για να θυμάται και να μαθαίνει όλος ο κόσμος, ειδικά στην Αμερική, πόσο σημαντική ήταν αυτή η Επανάσταση, όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Φέτος η παρέλαση θα γίνει ξανά, μετά από δύο χρόνια διακοπής λόγω της πανδημίας του Covid-19, και είναι ίσως πιο σημαντική από κάθε άλλη χρονιά.
Για αυτά και άλλα πολλά σχετικά με την ιστορία και την εξέλιξη της μεγάλης παρέλασης, μας μίλησε ο επιχειρηματίας κ. Λου Κάτσος, τον οποίο συναντήσαμε στα γραφεία του. Ο κ. Κάτσος συμμετέχει ενεργά από μικρό παιδί σε αυτές τις παρελάσεις, όπως μας λέει, και στη φετινή παρέλαση συμμετέχει ακόμα πιο ενεργά καθώς είναι ένας από τους τρεις ανθρώπους που επέλεξε η Ομοσπονδία για να βοηθήσουν σε αυτή τη σπουδαία προσπάθεια με τις γνώσεις και τις ιδέες τους.
HDN αρχείο: Lou Katsos
Interview by Evageline Plakas
Κύριε Κάτσο πώς ξεκίνησε η πρώτη παρέλαση;
Η πρώτη παρέλαση που έγινε στη Νέα Υόρκη και πιθανότατα η πρώτη παρέλαση στην Αμερική ήταν το 1893 και στην πραγματικότητα έγινε λόγω της επίσκεψης του Πρίγκιπα Γεώργιου ο οποίος ήρθε στη Νέα Υόρκη με τρομερούς εορτασμούς το 1891 και αναπτέρωσε τους ανθρώπους όχι μόνο ως μέρος του «ελληνικού μωσαϊκού» αλλά και επειδή εκείνο τον καιρό δεν υπήρχε ελληνική Εκκλησία εδώ στη Νέα Υόρκη. Και εκείνος επίσης το πρότεινε. Οπότε ο άνθρωπος που οργάνωσε την παρέλαση ήταν ένας τύπος που δημοσίευε την εφημερίδα «Ατλαντίδα» και ήταν το 1893 όταν μίλησε στον τότε Δήμαρχο της Νέας Υόρκης, τον Τόμας Γκίλροϋ, και αποφάσισαν να κάνουν μια παρέλαση στο Κάτω Μανχάταν, στο Μπρόντγουεϊ ουσιαστικά γιατί εκείνη την εποχή εκεί ήταν η κοινότητα των μεταναστών. Στη δυτική πλευρά του Μπρόντγουεϊ και επίσης στην ανατολικότερη πλευρά του Μπρόντγουεϊ. Και ένα από τα πράγματα που ήθελαν να κάνουν ήταν να αναγνωρίσουν, γιατί αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι πολλοί άνθρωποι ξεχνούν, ότι η Ελληνική Επανάσταση είναι πολύ σημαντική όχι μόνο για τους ανθρώπους που τυγχάνει να είναι Έλληνες αλλά ήταν πολύ σημαντική επίσης για τους ανθρώπους της Αμερικής.
Πώς ήταν οι Έλληνες εκείνη την εποχή στην Αμερική;
Η ελληνική Ομογένεια εκείνη την περίοδο ήταν λίγο διαφορετική από την Ομογένεια σήμερα γιατί οι πρώτοι άνθρωποι που ήρθαν στη Νέα Υόρκη κι επίσης σε άλλα μέρη της χώρας, ήταν έμποροι, πολύ εύποροι έμποροι. Ήρθαν βασικά και εγκαθίδρυσαν τις δουλειές τους στο Μανχάταν, γύρω στο 1840, δημιούργησαν γραφεία στη Νότια Καρολίνα, στη Νέα Ορλεάνη, στη Σαβάνα της Τζώρτζια και σε όλο το Νότο. Οπότε ήταν έμποροι διάφορων προϊόντων και ειδικά, ένα από τα μεγαλύτερα προϊόντα με το οποίο ασχολούνταν, ήταν το βαμβάκι. Οπότε αυτοί ήταν πολύ εύποροι άνθρωποι, οι οποίοι προέρχονταν από πολύ πλούσιες οικογένειες, οι οποίες είχαν οργανωμένες επιχειρήσεις και μέσα στην Αίγυπτο και εκεί που σήμερα είναι η Τουρκική Δημοκρατία – στην περιοχή της Σμύρνης κλπ δηλαδή – είχαν επιχειρήσεις στο Παρίσι, στη Ρωσία, ήταν σε όλα τα μεγάλα κέντρα του κόσμου. Οπότε ήρθαν εδώ και βασικά έγιναν οι κυριότεροι διακινητές βάμβακος στις ΗΠΑ. Και εκείνη την περίοδο, ήρθαν πριν τον Εμφύλιο Πόλεμο, συνεργάζονταν με τον Νότο και μετά κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, γιατί ξέσπασε ο πόλεμος, ανακάλυψαν άλλες πηγές βάμβακος γιατί οι Βρετανοί βασικά χρησιμοποιούσαν το βαμβάκι από τον Νότο, όπως έκαναν όλοι, για να τροφοδοτήσουν τα εργοστάσια τους που παρήγαν ρούχα τα οποία παρέδιδαν πίσω στις ΗΠΑ αλλά και σε όλο τον κόσμο. Όταν ο Νότος πολεμούσε με το Βορρά, οι Έλληνες έμποροι βάμβακος αποφάσισαν να βρουν εναλλακτικές πηγές για βαμβάκι και πήγαν στην Αίγυπτο ώστε να βρουν εναλλακτικές πηγές για βαμβάκι γιατί είχαν ήδη εγκαταστήσει δουλειές στην Αίγυπτο. Αυτό ήταν θεμελιώδες, γιατί αυτό που έγινε, ο Βορράς φοβόταν ότι η Αγγλία θα πάρει το μέρος του Νότου εξαιτίας του εμπορίου βάμβακος. Αλλά επειδή οι Έλληνες βρήκαν εναλλακτικές πηγές βάμβακος, για τους μύλους του Λονδίνου, παρέμειναν ουδέτεροι (οι Άγγλοι). Οπότε αυτοί ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που ήρθαν και ήταν και πάλι, εύπορες οικογένειες και πολύ από αυτούς έμποροι, ασχολούνταν και με άλλα προϊόντα. Ασχολούνταν με ρύζι, καπνό όλων των ειδών τα προϊόντα, σε όλων τον κόσμο. Υπήρχε η οικογένεια Ράλλη που έγινε τότε μια από τις πλουσιότερες οικογένειες στον κόσμο. Οπότε υπήρχαν πολλοί από αυτούς τους πλούσιους ανθρώπους. Αυτοί που ήρθαν από τις επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, ήρθαν αργότερα.
Πώς ήταν η πρώτη παρέλαση το 1893;
Ο Σόλων Βλαστός, ο οποίος ήταν ο εκδότης της εφημερίδας «Ατλαντίδα» και ο οποίος ήταν και ο ίδιος έμπορος και είχε σχέσεις και με τις δύο κοινότητες, αποφάσισε να εξυψώσει την Ελληνική Επανάσταση όχι μόνο ανάμεσα στους Έλληνες αλλά και ανάμεσα στην Αμερικανική Κοινότητα. Γιατί η κοινότητα μεγάλωνε από άποψη πληθυσμού. Οπότε μίλησε στο Δήμαρχο και του ζήτησε αν μπορεί να βάλει την ελληνική σημαία στην κορυφή του City Hall (Δημαρχείου) της Νέας Υόρκης. Αυτό ήταν το 1893. Ο Δήμαρχος δεν είχε καμία ελληνική σημαία αλλά ο Βλαστός είχε μία ελληνική σημαία και η πρώτη παρέλαση που έγινε πιθανότατα στις ΗΠΑ ως παρέλαση, γιατί υπήρχαν πάντα περιστάσεις στις 25 Μαρτίου που ήταν θρησκευτική εορτή, πάντα είχαν διάφορες εκδηλώσεις εδώ στη Νέα Υόρκη. Αλλά η πρώτη πραγματική παρέλαση ήταν το 1893. Οπότε παρέλασαν στο Μπρόντγουεϊ, μαζί Αμερικανοί και Έλληνες, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο Δημαρχείο της Νέας Υόρκης και αυτή ήταν η αρχή. Και συνέχισε για τα επόμενα χρόνια.
Πώς συνδέεται η παρέλαση με την 4η Ιουλίου και τους Αμερικανούς;
Το 1895, έγινε κάτι διαφορετικό γιατί έχει πάντα σχέση με τα ιστορικά κριτήρια. Συνδύασαν την ελληνική παρέλαση με την 4η Ιουλίου οπότε έκαναν την ελληνική παρέλαση μαζί με την 4η Ιουλίου το 1895 και ο συμβολισμός αυτός είχε σχέση με τη σύνδεση της Αμερικής με την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Επανάσταση. Γιατί στις ΗΠΑ τότε υπήρχε αυτό που αποκαλείται στην Ιστορία ο «ελληνικός πυρετός» παντού στην Αμερική, όταν ξέσπασε η Επανάσταση, έφτιαχναν κοινότητες στη Βοστώνη, στη Νέα Υόρκη, παντού στη χώρα για να υποστηρίξουν τον ελληνικό σκοπό, όχι μόνο για να στείλουν χρήματα, ρούχα και άλλα τέτοια, οι Αμερικάνοι πήγαν και πολέμησαν στην Επανάσταση οπότε υπήρχε αυτός ο δεσμός ο οποίος αναγνωρίζονταν τη δεκαετία του 1890. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αμερικάνοι που ήταν εκεί εκείνη την περίοδο, οι παππούδες είχαν πάρει μέρος στην Ελληνική Επανάσταση, στον «ελληνικό πυρετό» που επικρατούσε στην Αμερική. Ήταν σημαντική υπόθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν πραγματικά την Ιστορία αλλά ήταν τρομερά σημαντική υπόθεση. Οπότε μπαίνοντας στα 1890, οι Αμερικάνοι ήταν εξίσου ενθουσιασμένοι με την παρέλαση όσο και οι Έλληνες.
Όπως ξέρετε, ξεκινήσαμε να κάνουμε συζητήσεις πάνελ για την Ελληνική Επανάσταση έναν χρόνο πριν την επέτειο των 200 χρόνων και αυτά είναι κάποια θέματα που βγάλαμε στην επιφάνεια, όλες αυτές οι διαφορετικές πλευρές. Την πλευρά της συμμετοχής των Αμερικανών που επηρέασαν και πήραν μέρος στην Επανάσταση, αυτό που έγινε στην Αμερική. Την Ελληνική Επανάσταση σε σχέση με την Επανάσταση εδώ στην Αμερική και την κατάργηση της δουλείας. Και φυσικά διαγενεακά πώς η Ελληνική Επανάσταση επηρέασε τον αγώνα για την ψήφο των γυναικών που έλαβε χρόνια δεκαετίες μετά.
Πότε έγινε η πρώτη παρέλαση στην 5η Λεωφόρο του Μανχάταν και πόσο σημαντικό είναι αυτό;
Αυτό που έγινε , οι επίσημες παρελάσεις που βλέπουμε σήμερα ξεκίνησαν το 1938 και από τη Νέα Υόρκη πέρασαν και σε άλλες περιοχές Βοστώνη, Βαλτιμόρη, Φιλαδέλφεια, Σικάγο προφανώς. Οπότε ξεκίνησε το 1938 με τις Ομοσπονδίες που υπήρχαν στις διάφορες πόλεις και η πρώτη παρέλαση στην 5η Λεωφόρο ήταν το 1951. Πήραν την έγκριση να παρελάσουν στην 5η Λεωφόρο και από τότε εκεί γίνεται η παρέλαση. Δεν επιτρέπουν σε άλλες παρελάσεις να γίνουν στην 5η Λεωφόρο και για αυτό ήταν σημαντικό μετά-Covid που κάνουμε την παρέλαση μετά από 2 χρόνια να παρελάσουμε στην 5η Λεωφόρο γιατί είναι από τους παππούδες μας να παρελαύνουμε στην 5η Λεωφόρο, αν δεν παρελάσουμε στην 5η Λεωφόρο μπορεί πιθανά να το χάσουμε γιατί στην πραγματικότητα δε θέλουν άτομα να παρελαύνουν στην 5η Λεωφόρο γιατί είναι ακριβή κατάσταση. Πρέπει να κλείσουν όλους τους δρόμους, πρέπει να έχουν την αστυνομία και όλα αυτά. Οπότε είναι ένα προνόμιο που παρελαύνουμε στην 5η Λεωφόρο.
Μιλήστε μας για τη δική σας εμπειρία όταν πήγατε για πρώτη φορά στην παρέλαση.
Ήταν συναρπαστική στιγμή όταν πήγα πρώτη φορά στην παρέλαση. Η πρώτη φορά βασικά που πήγα στην παρέλαση ήταν όταν ήμουν μικρό παιδί. Ήταν τη δεκαετία του ’50 οπότε ήταν λίγα χρόνια μετά αφότου ξεκίνησε να γίνεται στην 5η Λεωφόρο. Ήμουν φυσικά ενθουσιασμένος ως μικρό παιδί, πήγαμε με την οικογένεια, είχαμε συγγενείς, φίλους. Ήμασταν στο Central Park. Θυμάμαι σαν παιδί που σκαρφάλωνα γιγάντιους βράχους, ήταν μια φανταστική περίοδος για μένα.
Στη ζωή μου, πηγαίναμε κάθε χρόνο στην παρέλαση, όλοι Έλληνες πήγαιναν στην παρέλαση, και οι Αμερικάνοι ήταν ενθουσιασμένοι με την παρέλαση. Όλοι περίμεναν αυτή την παρέλαση, ήταν ένα υπέροχο πράγμα να δεις στην 5η Λεωφόρο. Και πάλι, εκείνη την εποχή πήγαινα στην εκκλησία όταν ήμουν νεότερος, έπαιρνα μέρος στην παρέλαση, έκανα διάφορες αναπαραστάσεις τύπου Ολυμπιακών Αγώνων όταν ήμουν έφηβος - ήμουν ημίγυμνος ως δισκοβόλος – και αργότερα όταν παντρεύτηκα και έκανα παιδιά πήγαινα και τα παιδιά μου στην παρέλαση. Και τα παιδιά μου συμμετείχαν μέσα στην παρέλαση και τα παιδιά μου ντύνονταν «Αμαλίες» και τσολιάδες και παρήλαυναν στην παρέλαση και αυτό ήταν κάθε χρόνο. Ήταν μόνιμο. Και μετά προφανώς όταν μεγάλωσαν τα παιδιά μου και έκαναν τα δικά τους παιδιά, τα εγγόνια μου ήταν στις παρελάσεις κλπ. Η παρέλαση λοιπόν εδώ, ειδικά για όσους είναι γενεές εδώ, είναι κάτι το οποίο είναι μέρος της οικογένειας. Έχει σχέση με τους παππούδες μας, τους γονείς μας, τα εγγόνια μας οπότε είναι κάτι υπέροχο.
Τι διαφορετικό έχει η φετινή παρέλαση;
Αυτή τη χρονιά προφανώς ο Covid-19 ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό για μας. Δεν είχαμε αντιμετωπίσει ξανά να μη γίνει η παρέλαση για δύο χρόνια. Η τελευταία παρέλαση που ήταν να κάνουμε ήταν το 2020 και ήμουν μάλιστα συμπροεδρεύον, μου το ζήτησαν και είπα οκ, αλλά φυσικά με τον κορωνοϊό σταμάτησαν οι παρελάσεις. Οπότε η τελευταία παρέλαση που είχαμε ήταν το 2019 και φέτος έχουμε τον πόλεμο, δε θα μπω σε αυτό το θέμα, αλλά όλοι αντιλαμβάνονται ότι ανεξάρτητα από αυτά τα θέματα πρέπει να ενωθούμε να κάνουμε την παρέλαση. Οπότε ο Αρχιεπίσκοπος ζήτησε και φρόντισε να τους ενώσει όλους και προσκλήθηκα μαζί με τους άλλους, μαζί με άλλα τρία άλλα άτομα πέρα από την Ομοσπονδία- τον Τζον Κατσιματίδης, τον Γιώργο Βενιζέλο, ο οποίος είναι ο πρώην διευθυντής του FBI εδώ στη Νέα Υόρκη – και προσκλήθηκα κι εγώ να ακούσω και να δούμε αν μπορούμε να τους ενώσουμε όλους και αποφασίσαμε να αφήσουμε τα μέλη να κάνουν ότι κάνανε αλλά να μας ενώσουμε όλους μας για να κάνουμε την παρέλαση γιατί δε θέλαμε να διακινδυνεύσουμε να χάσουμε την παρέλαση. Λόγω των όσων ανέφερα προηγουμένως. Οπότε σε εκείνη τη συνάντηση φτιάξαμε αυτό που θα είναι η παρέλαση. Προφανώς θα είναι μια καθυστερημένη λόγω των αδειών γιατί δεν είχαμε άδεια το 2021 πέρα από το Sail to Freedom το οποίο ήταν διαφορετικό ήταν ένας εορτασμός και πάλι, ένας μεγάλος εορτασμός, όμορφος εορτασμός, διεθνής εορτασμός, αναγνωρισμένος βασικά αλλά θέλαμε να επιστρέψουμε στα 200 χρόνια όπως είχαμε συνηθίσει στην 5η Λεωφόρο.
Ποιες θα είναι οι βασικές θεματικές ενότητες της παρέλασης;
Θεματικά θα είναι για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, για τα 100 χρόνια της Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής στην Αμερική που ήταν το 1922, τα 100 χρόνια της ΑΧΕΠΑ που ήταν επίσης το 1922 και, με απόκλιση μερικών χρόνων, τα 2.500 χρόνια από τη μάχη των Θερμοπύλων, τη μάχη της Σαλαμίνας και τη μάχη των Πλαταιών που τελικά ώθησαν τους Πέρσες έξω από την Ελλάδα και αυτά τα θέματα, ειδικά τα 2.500 χρόνια και τα 200 χρόνια συνδέονται και έχουν να κάνουν με την ελευθερία, την απελευθέρωση. Γιατί πριν 2.500 χρόνια θα γινόμασταν σκλάβοι της Περσικής Αυτοκρατορίας. Πριν 200 χρόνια ήμασταν σκλάβοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οπότε αυτά τα δύο ταιριάζουν μεταξύ τους πολύ προσεκτικά. Οπότε με αυτό ζήτησα από την ομάδα, όλοι το αναγνώρισαν αυτό, να προσθέσουν επίσης τα 100 χρόνια από την Καταστροφή της Σμύρνης. Γιατί αυτό έγινε τον Σεπτέμβριο του 1822 και αυτή ήταν η τελική φάση της τριακονταετούς μεγάλης γενοκτονίας των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασύριων. Από το 1894 μέχρι το 1924. Οπότε σκέφτηκα και όλοι το αναγνώρισαν και φυσικά το δέχθηκαν να εντάξουμε και αυτή την επέτειο που ήταν τρομερά σημαντική γιατί και πάλι ήταν η τελική φάση της γενοκτονίας η οποία εξολόθρευσε 3.250.000 ανθρώπους.
Πείτε μας για τη σύνδεση της παρέλασης με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα.
Αυτό που επίσης αποφασίσαμε, ήταν να το ενώσουμε θεματικά με την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα και η συλλογιστική πίσω από αυτό σχετίζεται με τα όσα είπα πριν. Γιατί στο μυαλό μου τα Μάρμαρα είναι «σκλαβωμένα». Ήταν «σκλάβοι» που πουλήθηκαν στην αγορά. Πουλήθηκαν στους Άγγλους. Και ήρθε η ώρα να τα φέρουμε πίσω.
Για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, κανένας δεν χρησιμοποιεί αυτό το επιχείρημα, θέτουν τα επιχειρήματα ότι πουλήθηκαν, ότι έγινε νόμιμα κλπ., και προστατεύουν τα Μάρμαρα στην Αγγλία και αν ήταν στην Ελλάδα δε θα ήταν τόσο προστατευμένα και όλα αυτά αλλά δείτε το λίγο διαφορετικά. Δείτε τα Μάρμαρα κάπως όπως αυτή τη γυναίκα στο σκλαβοπάζαρο η οποία πωλούνταν, έχουμε μία κατάσταση όπου τότε στην Ελλάδα τα Μάρμαρα πουλήθηκαν σχεδόν ως σκλάβοι και σκεφτείτε ότι αν κάποιος πούλησε κάποιων, έχουν δικαίωμα πάνω σε αυτό το άτομο και τους δώσανε και όνομα. Δεν είναι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Άλλαξαν τα ονόματα όπως άλλαξαν τα ονόματα των σκλάβων εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα αποκαλούν τα Ελγίνεια Μάρμαρα. Όχι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, τα Ελγίνεια Μάρμαρα. Οπότε εγώ το βλέπω αυτό σαν κάτι που έχει σχέση με διάφορα θέματα. Απελευθέρωση, να απελευθερώσουμε τους σκλάβους όπως με τα 200 χρόνια της Επανάστασης, τα 2.500 χρόνια που θα σκλαβωνόμασταν από τους Πέρσες, οπότε τα Μάρμαρα μας σκλαβώθηκαν, πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρο για μια τιμή. Πήγαν στην Αγγλία και μετά ο Έλγιν τα πούλησε. Πήρε ένα κλεμμένο αντικείμενο, έναν σκλάβο, πήρε τον σκλάβο και τον πούλησε στο Βρετανικό Μουσείο. Όταν έχεις κλεμμένη ιδιοκτησία και πάει από τον έναν που το έκλεψε στον άλλον, η ιδιοκτησία αυτή ανήκει στον αρχικό της ιδιοκτήτη. Ποιος είναι αυτός ο αρχικός ιδιοκτήτης και πού θέλει να πάει αυτός ο σκλάβος; Πού θέλουν να πάνε τα Μάρμαρα του Παρθενώνα; Θέλουν να πάνε πίσω εκεί που γεννήθηκαν. Γεννήθηκαν στην Ελλάδα 2.500 χρόνια πριν και μάλιστα ανακατασκευάστηκαν γιατί τα αρχικά Μάρμαρα του Παρθενώνα κάηκαν από τους Πέρσες και ο Παρθενώνας που έχουμε τώρα και τα Μάρμαρα που έχουμε τώρα δημιουργήθηκαν μετά από αυτό, όταν απελευθερωθήκαμε από τους Πέρσες που ήταν στην Ελλάδα για έναν χρόνο.
Ποια η σύνδεση της ελληνικής Επανάστασης του 1821 με την κατάργηση της δουλείας στην Αμερική και το άγαλμα της «Ελληνίδας Σκλάβας»;
Ανέφερα πριν ότι η Ελληνική Επανάσταση είχε αντίκτυπο στην Κατάργηση της Δουλείας στην Αμερική. Και ένα από τα πράγματα που έκανε, χρησιμοποίησαν ρητορικά τα όσα έγιναν, τα ρητορικά κίνητρα της Επανάστασης επίσης για τη δουλεία στην Αμερική. Χρησιμοποίησαν τα ίδια επιχειρήματα. Οπότε όταν άρχισαν αυτά τα κινήματα, χρησιμοποίησαν το παράδειγμα της Ελληνικής Επανάστασης και μάλιστα ένας γλύπτης, ο Χίραμ Πάουερς, φιλοτέχνησε ένα άγαλμα το οποίο ονομάστηκε η «Ελληνίδα Σκλάβα» αυτό ήταν τη δεκαετία του 1840. Η «Ελληνίδα Σκλάβα» ήταν το πιο διάσημο άγαλμα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, εκείνη την εποχή. Γιατί αυτό που απεικόνιζε ήταν μια Ελληνίδα γυναίκα η οποία ήταν σε σκλαβοπάζαρο προς πώληση, με άλλα λόγια είχαν σκοτώσει όλους τους άνδρες, μην ξεχνάτε τι είχε γίνει στην Επανάσταση, για παράδειγμα στη Χίο, όλοι οι άνδρες σκοτώθηκαν, όλες οι γυναίκες πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα. Οπότε, όταν έδειξαν το άγαλμα της «Ελληνίδας Σκλάβας» στην Αμερική τη δεκαετία του 1840 αυτό ήταν απίστευτο για τους Αμερικανούς γιατί αυτό σχετίζονταν με κάποιον που πωλούνταν σε κάποια αγορά και το συσχέτισαν με αυτό που γίνονταν στο Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών όπου πουλούσαν ανθρώπους επίσης στην αγορά. Εμείς υποστηρίξαμε την Ελληνική Επανάσταση, σκέφτηκαν, γιατί ήταν σκλάβοι στους Οθωμανούς και πρέπει να υποστηρίξουμε προφανώς και το κίνημα εξάλειψης της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χρησιμοποιώντας το σύμβολο της «Ελληνίδας Σκλάβας».
Πώς αντιλαμβάνονται οι Αμερικανοί την παρέλαση αυτή;
Αυτή η παρέλαση ενώνει κάτι που αντιλαμβάνονται όχι μόνο οι Έλληνες αλλά και οι Αμερικανοί και έχει σχέση με την απελευθέρωση.
Στη Νέα Υόρκη είναι διαφορετικά από ότι σε άλλα μέρη γιατί στη Νέα Υόρκη κατανοούμε τον δεσμό ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αμερική και τη δική τους Επανάσταση.
Και αυτό είναι κάτι που θέλω να βγάλω, δεν είναι μόνο για τους Έλληνες, είναι μια παρέλαση για όλη την ανθρωπότητα, τους Αμερικανούς, τον κόσμο. Δεν το αναφέρουν αλλά όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση το 1821 δεν υπήρχε κανένα έθνος στην Ευρωπαϊκή Ένωση που να υποστήριξε την Ελληνική Επανάσταση και αυτό ήταν γιατί ήταν η μετά-ναπολεόντειος περίοδος, δεν υποστήριζαν καμία επανάσταση αντιθέτως υποστήριζαν τους Οθωμανούς. Ήταν μόνο μετά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, φιλοσοφικά και με όλα αυτά, που όλοι αναγνώρισαν ότι έπρεπε να υποστηρίξουν την Ελληνική Επανάσταση και φυσικά είχαμε τον «ροκ σταρ» Λόρδο Βύρωνα κλπ που πήγαν εκεί, πέθαναν εκεί και άλλοι ξένοι που πέθαναν εκεί και έδωσαν τις περιουσίες τους για να στηρίξουν τη δράση της Ελλάδας.
Γιατί είναι σημαντικό να είμαστε όλοι μέρος αυτής της παρέλασης;
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για όλους μας να είμαστε μέρος αυτής της συγκεκριμένης παρέλασης. Προφανώς, δεν την είχαμε για δύο χρόνια οπότε υπάρχει πολύς ενθουσιασμός και θέλουμε όλοι, παππούδες, γιαγιάδες, γονείς, παιδιά να έρθουν στην παρέλαση και να καλέσουν κι άλλους. Και πάλι, δεν είναι παρέλαση μόνο για τους Έλληνες είναι παρέλαση για όλους τους Αμερικάνους και θέλουμε να την κάνουμε τέτοιου είδους παρέλαση. Μία παρέλαση για την Ελευθερία μας. Ελευθερία εδώ στις ΗΠΑ, ελευθερία στην Ελλάδα, ελευθερία σε όλο τον κόσμο κι επίσης ελευθερία για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα τα οποία, μεταφορικά, πουλήθηκαν ως σκλάβοι στο Λονδίνο και εμείς θέλουμε να επιστρέψουν και να έχουν την ελευθερία που τους αξίζει οπότε αυτό είναι το νόημα αυτής της παρέλασης.
Είναι πολύ σημαντικό όλοι να έρθουν σε αυτή την παρέλαση, είναι μια σπουδαία παρέλαση, μια υπέροχη παρέλαση για την Ελληνική Κοινότητα της Νέας Υόρκης, έχουμε διάφορες θεματικές ιδέες, προφανώς, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές, τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, τα 100 χρόνια της ΑΧΕΠΑ, την επέτειο των 100 χρόνων της Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής και φυσικά την επέτειο των 2.500 χρόνων της Μάχης των Θερμοπύλων, της Μάχη της Σαλαμίνας, της Μάχη των Πλαταιών και επίσης σημαντικό την τίμηση της μνήμης της τελικής φάσης της ελληνοχριστιανικής γενοκτονίας με την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922. Έχοντας πει όλα αυτά, θεματικά και πάλι η επιστροφή των Μαρμάρων συνδέεται με την Ελληνική Επανάσταση, συνδέεται με την επέτειο των 2.500 χρόνων, συνδέεται με όλα αυτά νοηματικά όχι μόνο για τους Έλληνες, όχι μόνο για όλους τους ανθρώπους ανά τον κόσμο, αλλά ειδικότερα εδώ στη Νέα Υόρκη, εδώ στην Αμερική, για τους Ελληνοαμερικανούς εδώ, οπότε ας το κάνουμε! Ας το κάνουμε με επιτυχία!
Δείτε απόσπασμα της συνέντευξης εδώ:
Συνετλεστές:
Λήψη Video: Zafeiris Haitidis Director-Filmmaker TNH Photographer
Υποτιτλισμός Video: Εύα Κουτουμάνου
Μοντάζ Video:DEJA VU PICTURES
