Της Λυδίας Σπανού
Εάν το ελληνικό MeToo μπορούσε να συμβολιστεί με μάτια τότε τα δύο μεγάλα καστανά μάτια της Σοφίας Μπεκατώρου θα ήταν το σύμβολό του. Αυτά τα μάτια, όπου μέσα καθρεφτίζεται μία θλίψη, δεν δίστασαν να κοιτάξουν στα μάτια εκατομμύρια ανθρώπους να τους αφηγηθούν την ιστορία τους και να τους προκαλέσουν να πουν τη δική τους.
Να ανοίξουν την ψυχή τους και να βγάλουν από μέσα τους τις στιγμές που είχαν κρύψει, σχεδόν, στη λήθη. Και όλη η Ελλάδα βρέθηκε να παρακολουθεί καταγγελίες για βιασμούς, παρενοχλήσεις, κακοποιήσεις. Η καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου σήκωσε… τσουνάμι και η «χρυσή» Ολυμπιονίκης της ιστιοπλοΐας θα μείνει στην ιστορία ως η γυναίκα που έγινε αιτία να ανοίξουν στόματα και να αποκαλύψουν σκοτεινές πτυχές της κοινωνίας μας.
Το ραντεβού με τη Σοφία Μπεκατώρου πραγματοποιήθηκε σε ένα κοντέινερ που έχει ως βάση, στο οποίο αποθηκεύει τον αθλητικό της εξοπλισμό, στην Ολυμπιακή Μαρίνα του Αγίου Κοσμά. Πριν συναντηθούμε, ως καλή οικοδέσποινα, με ρώτησε τι καφέ να μου φέρει, και όταν βρεθήκαμε το δέος απέναντι στην κορυφαία αθλήτρια που έχει αναδείξει η ελληνική ιστιοπλοΐα ανταγωνιζόταν το δέος για την απόφασή της να μιλήσει για όσα τραυματικά έζησε σε ένα ξενοδοχείο στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα. Ήταν το βράδυ που, κανονικά, θα έπρεπε να το θυμάται γιατί κατέκτησε την πρόκριση για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ. Όμως αυτή η βραδιά τής στιγμάτισε τη ζωή ανεξίτηλα.
Από τότε κύλησε πολλή άμμος στην κλεψύδρα του χρόνου... Πριν από, περίπου, ένα μήνα κατήγγειλε σε Ημερίδα του υφυπουργού Αθλητισμού Λευτέρη Αυγενάκη τον βιασμό της από παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας και η απόφασή της να μιλήσει σηματοδότησε την αφετηρία του ελληνικού MeToo. Ακολούθησαν δεκάδες ανάλογες καταγγελίες από διάφορους χώρους, και, ήδη, υπάρχουν δύο προφυλακίσεις.
Σοφία μετά τις καταγγελίες σου ακολούθησαν και άλλες Μάλιστα αναμένεται να υπάρξουν και αλλαγές στο νομικό πλαίσιο. Γνωρίζεις κάτι για αυτό το θέμα;
«Ένα από αυτά που προχωράνε είναι το κομμάτι των αλλαγών στον ποινικό κώδικα. Αυτό είναι ένα κομμάτι που πρέπει να δοθεί προσοχή, γιατί, όχι μόνο γιατί πρέπει οι ποινές να είναι πιο αυστηρές αλλά γιατί πρέπει και να μην παραγράφονται σε μικρό χρονικό διάστημα. Ιδιαίτερα της αποπλάνησης, η οποία είναι τρεις μήνες, ένα χρονικό διάστημα κατά το οποίο το κάθε θύμα δεν προλαβαίνει να επεξεργαστεί τι του έχει συμβεί.»
Ανάμεσα στις καταγγελίες που μας συγκλόνισαν ήταν και αυτές που αφορούσαν βιασμούς ανηλίκων. Η πρώτη ήρθε στο φως της δημοσιότητας από εσένα και αφορούσε μία ανήλικη αθλήτρια…
«Θα ήθελα να αναφερθώ ιδιαίτερα στο θέμα των ανηλίκων. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο νόμος θα πρέπει να είναι πιο αυστηρός σε ότι αφορά τους θύτες. Επίσης, θα πρέπει να προστατεύεται περισσότερο ο τρόπος καταγγελίας του θύματος έτσι ώστε να μην υποβάλλεται το θύμα ξανά και ξανά στην εξιστόρηση του περιστατικού γιατί κάθε φορά που το αφηγείται το βιώνει και πιο τραυματικά. Δεν μπορείς να επανέλθεις στην κανονικότητα της ζωής σου. Όλο αυτό σε κρατάει πίσω.
Αυτό λοιπόν που οφείλει να κάνει η δικιά μας η κοινωνία και η Ελλάδα είναι η αλλαγή στον νόμο, στη νομοθεσία. Επίσης, σε όλους τους χώρους να υπάρχουν σαφέστατα πλαίσια και κώδικες δεοντολογίας και συμπεριφοράς, έτσι ώστε όλοι μας να γνωρίζουμε τι και πως θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε. Δεν θέλουμε να περιορίσουμε το φλέρτ, ούτε τον έρωτα, ούτε τις σχέσεις. Αυτό που θέλουμε είναι να μην υπάρχει κατάχρηση εξουσίας σε κανένα χώρο. Δεν πρέπει κάποιος, χρησιμοποιώντας την ιδιότητά του, να πιέζει το άλλο άτομο για να αποδεχτεί οποιουδήποτε είδους συμπεριφοράς, την οποία ο άλλος δεν αποδέχεται διότι δεν συμπίπτει με τις επιθυμίες του.»
Τι άλλαξε στη ζωή σου από τη στιγμή που έκανες την καταγγελία;
«Αυτό που άλλαξε ήταν ότι συνειδητοποίησα πόσα πολλά θύματα υπάρχουν στην κοινωνία μας, και πόσοι άνθρωποι έχουν βιώσει κακοποιητικές συμπεριφορές, και έχουν αναγκαστεί να ζήσουν με αυτές πολλά χρόνια. Συνειδητοποίησα πόσο μεγάλο είναι το στίγμα της κοινωνίας μας, και κυρίως των ανθρώπων που αποσιωπούν και καλύπτουν τέτοιου είδους κακοποιητικές συμπεριφορές, και στηρίζουν τον θύτη άλλοτε ασυνείδητα και άλλοτε συνειδητά με αποτέλεσμα το θύμα να ενοχοποιείται και να μπαίνει σε μία πολύ διαφορετική διαδικασία σχετικά με τον εαυτό του. Η κακοποίηση πέρα από το ίδιο το συμβάν έχει ως αποτέλεσμα το θύμα να τη βιώνει πολλές φορές, και να απαξιώνει τον ίδιο τον εαυτό του στη συνέχεια της ζωής του. Έχει ακραίες συμπεριφορές, διαταραχές στη λήψη τροφής, και αυτοκτονικές συμπεριφορές,. Ούτε το ξεχνάς και προχωράς. Το θύμα, από τη μία, συνήθως, το απωθεί, αλλά από την άλλη, επειδή αυτό το έχει βιώσει, δεν είναι εύκολο να έχει μία φυσιολογική συμπεριφορά όπως ένας άνθρωπος που δεν έχει βιώσει κάτι αντίστοιχο. Έτσι, στρέφεται κατά του εαυτού του, σε ανύποπτο χρονικό διάστημα, με διάφορες συμπεριφορές.»
Μετά την καταγγελία σου θα μπορούσαμε να πούμε ότι είσαι η Πρέσβειρα του MeTooGR. Νιώθεις ότι σε βαραίνουν οι υποχρεώσεις που φέρει αυτός ο τίτλος;
«Είναι κάτι πολύ θετικό αυτό που συμβαίνει τώρα στη χώρα μας γιατί οι άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Σίγουρα νιώθω ότι έχω κάποιες υποχρεώσεις αλλά δεν με βαραίνουν. Με ενδιέφερε στη ζωή μου να συνεισφέρω με κάποιο τρόπο στο κοινωνικό σύνολο, και το κίνημα MeToo μου έδειξε ένα τρόπο πολύ εποικοδομητικό, όπου νιώθω κι εγώ ότι προσφέρω, και είμαι χρήσιμη. Επομένως δεν μπορώ να πω ότι με βαραίνει. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο, στο οποίο εγώ θα μπορούσα να κινηθώ, και έτσι προσπαθώ να δω που μπορώ να είμαι χρήσιμη. Το ένα είναι αυτό, το δεύτερο -και πολύ σημαντικό- είναι ότι προσπαθώ ενώνοντας τη φωνή μου με τη φωνή των υπολοίπων να αναδείξουμε τους θεσμούς μας τους οποίους πρέπει να τους σεβόμαστε, να τους αξιοποιούμαι και να τους στηρίζουμε. Εγώ πρώτα έκανα την καταγγελία στη δικαιοσύνη. Δεν βγήκα σε κάποιο Μ.Μ.Ε. για να καταγγείλω.
Γνώριζα ότι πρέπει να ξεκινήσω από τη δικαιοσύνη, γιατί η δικαιοσύνη είναι αυτή που θα φέρει το αποτέλεσμα στο σύνολο. Επομένως αυτό που νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε είναι να δούμε πως μπορούν οι θεσμοί να λειτουργήσουν ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σημερινής κοινωνίας, Για να αλλάξουν κάποια στερεότυπα πρέπει αντίστοιχα να υπάρχουν και ορισμένα όρια διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν. Για παράδειγμα οι προηγούμενες γενιές κανονικοποιούσαν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Έλεγαν «δεν βαριέσαι καλύτερα μην το πεις σε κανέναν μη γίνεις ρεζίλι, να μη στιγματιστούμε». Το 2021 λέμε ότι έχουν αλλάξει τα πράγματα και θέλουμε να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων αλλά έχουμε ακόμη πολλά βήματα να διανύσουμε γι΄ αυτό. Πρέπει να λειτουργήσουμε με διαφορετικό τρόπο. Και αντίστοιχα και οι θεσμοί μας πρέπει να το δείχνουν αυτό και να απαγορεύουν τέτοιου είδους συμπεριφορές.»
Η Ελληνική Κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή που έκανες τις καταγγελίες στήριξε το Κίνημα MeToo…
«Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Θεωρώ ότι η Ελληνική Κυβέρνηση και σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος αποδέχτηκαν και αγκάλιασαν αυτή την κίνηση. Για εμένα ήταν συμβολικό, όπως ήταν και συμβολικό προς όλους τους ανθρώπους, προς όλα τα θύματα, που θέλουν να καταγγείλουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Επομένως με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι θα μπορέσει το κίνημα Metoo να υπάρξει στη χώρα μας, και να συνεχίσει να υπάρχει, έτσι ώστε να βοηθήσει τα θύματα.»
Και το υφυπουργείο Αθλητισμού, με μπροστάρη τον υφυπουργό Λευτέρη Αυγενάκη ανακοίνωσε μια σειρά πρωτοβουλιών. Ποια είναι η άποψή σου;
«Πρόκειται για 13 πρωτοβουλίες που θα εφαρμοστούν άμεσα στον αθλητισμό για τον εντοπισμό, την καταπολέμηση και την εξαφάνιση της σεξουαλικής βίας και κακοποίησης, αλλά και την αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, κακοδιαχείρισης κλπ. Πιστεύω ότι αποτελεί μία πολύ καλή ευκαιρία και θα βοηθήσουν για να μπει μία τάξη στο αθλητικό κίνημα, στο μητρώο των αθλητών το μητρώο των προπονητών κ.α. Όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και πολλά χρόνια. Όπως π.χ. να υπάρχει αθλητικός ψυχολόγος ενώ θα υπάρξει ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης των παραγόντων.»
Ο κόσμος όμως δεν ξεχνάει ότι είσαι ακόμη εν ενεργεία αθλήτρια καθώς δεν αποφασίζεις να μείνεις μακριά από τον αγαπημένο σου στίβο, τη θάλασσα. Ποια είναι τα προσεχή σχέδιά σου στον αθλητικό τομέα;
«Θα συμμετέχω τους επόμενους μήνες με μία ξένη ομάδα σε κάποιους αγώνες στο εξωτερικό. Επίσης έχουμε και το «Star Sailors League Gold Cup», μία διοργάνωση η οποία αντλεί την έμπνευσή της από τις διοργανώσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου και τα τουρνουά τένις της ΑΤΡ, και προγραμματίζει τον παρθενικό αγώνα της για το 2022 (10 Απριλίου-10 Ιουνίου), στην Ελβετία. Θα μετάσχουν 56 πληρώματα, ένα από κάθε χώρα, και εγώ θα είμαι η αρχηγός στην ελληνική ομάδα, και η μοναδική γυναίκα αρχηγός στη διοργάνωση.
Η ελληνική ομάδα θα ονομάζεται «Αργοναύτες» και σχεδιάζουμε να προετοιμαστούμε και με συμμετοχές σε αγώνες που διεξάγονται στην Ελλάδα. Προς το παρόν όμως δεν μπορούμε να κάνουμε προπόνηση καθώς, στην Ελλάδα, δεν επιτρέπεται να βρεθούν δέκα άτομα σε ένα σκάφος. Το καλοκαίρι θα διεξαχθεί σο Αιγαίο ένας μεγάλος αγώνας 600 ναυτικών μιλίων, το «Aegean 600». Θα πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο και θα είναι 600 μίλια non stop. Θα υπάρχουν πολλές διεθνείς συμμετοχές και θα θέλαμε να πάρουμε μέρος. Όλα όμως θα κριθούν από τη πορεία της πανδημίας».
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης το τηλέφωνο της Σοφίας Μπεκατώρου χτύπησε πολλές φορές. Γυναικείες διοργανώσεις, φορείς κλπ της ζητούσαν να μιλήσει σε διάφορες εκδηλώσεις. Και η «χρυσή» Ολυμπιονίκης πάντα πρόθυμη να βοηθήσει. Με την Covid19 να βάζει τα δικά της εμπόδια, προσπαθεί να μοιράσει τον χρόνο της, ο οποίος ποτέ δεν της φτάνει. Μητέρα δύο εκπληκτικών παιδιών, πρωταθλήτρια και, τώρα, ένας καινούριος ρόλος που την φέρνει δίπλα σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη. Σε ανθρώπους που μέσα στα μάτια τους –και στην ψυχή τους- έχουν κάτι από τη δικιά της μελαγχολία. Κι όμως τα καταφέρνει σε όλα γιατί μια φορά καπετάνισσα, πάντα καπετάνισσα.
Δείτε το μήνυμα της Σοφίας Μπεκατώρου για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας.
Η Σοφία Μπεκατώρου στέλνει το χαιρετισμό της στους Ομογενείς της Αμερικής.
