Πλησιάζοντας το Πόρτο Χέλι με σκάφος είναι αδύνατο να μη θαυμάσει κανείς την απίστευτη αρμονία του γαλάζιου και του πράσινου που κυριαρχεί σ’ αυτό το ασφαλές φυσικό λιμάνι. Μια μικρή Εδέμ με κολπίσκους, νησάκια και ιδιωτικές παραλίες απλώνεται μπροστά μας.
της Εύας Κουτουμάνου
Ερχόμενοι από τις Σπέτσες, που βρίσκονται ακριβώς απέναντι, ρίξαμε για λίγο άγκυρα στη Χηνίτσα για μια βουτιά στα τυρκουάζ νερά που θυμίζουν πισίνα ή τροπικό παράδεισο κι έπειτα περάσαμε από τις ακτές με τις εκθαμβωτικές βίλες που χτίσανε μερικοί από τους πιο γνωστούς εφοπλιστές και επιχειρηματίες της χώρας, μικροί ιδιωτικοί παράδεισοι που κατέληγαν σε πανέμορφες παραλίες. Είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό.
Το Πόρτο Χέλι που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Αργολίδας και σε απόσταση μόλις 85 χλμ από το Ναύπλιο, είναι χτισμένο δίπλα στα ερείπια της αρχαίας πόλης των Αλιέων από όπου πήρε και το όνομα του καθώς η ονομασία Πορτοχέλι αποτελεί σταδιακή γλωσσική παραφθορά του ονόματος Αλιείς. Το Αλιείς σταδιακά παραφθάρθηκε σε Χαλιείς και στη συνέχεια σε Χέλι όπου προστέθηκε το προσωνύμιο Πόρτο καθώς διέθετε λιμάνι. Αυτή τουλάχιστον είναι η επικρατέστερη εκδοχή.
Λόγω του εξαιρετικού της κλίματος και της ευνοϊκής της θέσης, η περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα.
Η αρχαία πόλη των Αλιέων γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή την περίοδο 468-362 π.Χ. Ήταν χτισμένη στην περιοχή Μπουζέικα απέναντι από τον σημερινό οικισμό του Πόρτο Χελίου και η Ακρόπολη της βρισκόταν στην κορυφή του λόφου, στη θέση Καστράκι (Μπιζάνι).
Όταν ο καιρός είναι καλός και τα κρυστάλλινα νερά καθαρά, τα ερείπια της πόλης είναι ορατά κάτω από το νερό καθώς βρίσκονται σε μικρό βάθος σε μια περιοχή που παλιά ήταν στεριά κι εκτείνονταν μέχρι τον απέναντι λόφο όπου σήμερα διασώζεται ένα μέρος των τειχών το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε.
Η πόλη των Αλιέων ιδρύθηκε από τους Τιρύνθιους που εκδιώχθηκαν όταν οι Αργείοι κατέστρεψαν την Τίρυνθα. Οι Τιρύνθιοι ζήτησαν από τους Ερμιονείς καταφύγιο κι εκείνοι τους παραχώρησαν την περιοχή όπου χτίστηκε η πόλη των Αλιέων.
Κατά τον Αριστοτέλη, οι αρχαιότεροι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Ερμιόνης πρέπει να ήταν Κάρες. Πριν από την Κάθοδο των Δωριέων, στα τέλη του 12ου π.Χ. αιώνα, δημιουργείται η Αμφικτυονία της Καλαβρίας της οποίας η Ερμιόνη ήταν μέλος. Στα ιστορικά χρόνια οι Ερμιονίτες θεωρούν τους εαυτούς τους Δρύοπες, οι οποίοι μετανάστευσαν στην περιοχή κατά την κάθοδο των Δωριέων από τη μακρινή κοιτίδα τους στον Παρνασσό ή την Οίτη. Δεν γνωρίζουμε ποια ιστορική στιγμή έλαβε χώρα ο εκδωρισμός της πόλης, ο οποίος μαρτυρείται από τη γλώσσα και τα έθιμα, πιθανά πρόκειται για μία σταδιακή και ειρηνική διαδικασία κατά την οποία το βάρος της επιρροής πέρασε από το Άργος στη Σπάρτη.
Η εξαγωγή της πανάκριβης πορφύρας που φτιάχνονταν με μυστικές συνταγές στην Ερμιόνη - της χρωστικής ουσίας που παράγεται από την επεξεργασία του όστρακου Haustellum Brandaris και η οποία δίνει ανεξίτηλο βαθυκόκκινο χρώμα που χρησιμοποιούνταν για τα ρούχα των ευγενών και των βασιλιάδων - το πολύτιμο λάδι, το περίφημο κρασί της αλλά πάνω από όλα η σημαντική θέση της Ακρόπολης και του φυσικού λιμανιού της έκαναν την πόλη των Αλιέων ξακουστή.
Κατά τη διάρκεια των Πελοποννησιακών πολέμων, η πόλη των Αλιέων ήταν αρχικά σύμμαχος της Σπάρτης, όπως και η πατρίδα τους, η Τίρυνθα. Το 430 π.Χ. έγινε αναγκαστικά σύμμαχος της Αθήνας, κάτι που επέβαλλαν οι Αθηναίοι με στρατιωτική επέμβαση. Μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο εντάχθηκε πάλι στις συμμαχικές πόλεις της Σπάρτης μέχρι την Μάχη της Μαντινείας. Με τη συνθήκη ειρήνης που ακολούθησε η πόλη ανεξαρτητοποιήθηκε. Οι Αλιείς καταστράφηκαν τελικά το 303 π.Χ. από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με τη βοήθεια των Δρυόπων, παλαιότερων κατοίκων της περιοχής, με τους οποίους μέχρι τότε οι Αλιείς συνυπήρχαν.
Το Πόρτο Χέλι, όπως το ξέρουμε σήμερα, ξεκίνησε να χτίζεται γύρω στο 1790. Η θέση του σε μία από τις ομορφότερες και ασφαλέστερες θαλάσσιες πύλες που οδηγούν στην ενδοχώρα της θρυλικής αργολικής γης, το έκαναν γνωστό σε Έλληνες και ξένους ναυτικούς, κυρίως Ιταλούς. Σε ενετικούς χάρτες του 18ου αιώνα αναφέρεται και ως Porto Bizato (παράξενο λιμάνι) ή El Harbor.
Τα πρώτα κτίρια της νεότερης ιστορίας του ήταν μικρά και χαμηλά και χρησίμευαν πιο πολύ ως αποθήκες εμπορευμάτων και ναυτικών ειδών των Κρανιδιωτών καπεταναίων παρά ως σπίτια.
Αργότερα άρχισαν προοδευτικά να καταφθάνουν και να εγκαθίστανται ποιμένες από άλλα μέρη της Πελοποννήσου κυρίως από το Βαλτέτσι, την Τρίπολη και την Τσακωνιά και δημιιουργήθηκε η μικρή πολιτεία.
Με την έλευση του 20ου αιώνα άρχισε η έλευση και των πρώτων επισκεπτών κυρίως με ατμόπλοια της εποχής και μικρά ιστιοφόρα από τις Σπέτσες, τις ονομαζόμενες Σακολέβες.
Το πρώτο μέρος που έγινε γνωστό ήταν η Κόστα, παρθένο μέρος ακόμα κι ακριβώς απέναντι από τις Σπέτσες, ιδανική τοποθεσία για τα γνωστά bain mixtes, τα οποία όπως υποδηλώνει και η γαλλική ονομασία, επέτρεπαν σε άντρες και γυναίκες να χαίρονται τη θάλασσα παρέα. Σήμερα η Κόστα φιλοξενεί μερικές από τις πιο όμορφες βίλες και είναι το σημείο από όπου μπορείτε να πάρετε θαλάσσιο ταξί ή καΐκι για το νησί των Σπετσών.
Εκτός από το Πόρτο Χέλι και την Κόστα, πανέμορφοι είναι οι παραθαλάσσιοι οικισμοί του Αγίου Αιμιλιανού, της Βερβερόντας ή Βερβερούδας, της Χηνίτσας που αναφέραμε και στην αρχή, η Πετροθάλασσα και το Κουνούπι.
Δεν είναι τυχαίο το ότι η περιοχή έγινε σύντομα πόλος έλξης των μεγαλύτερων εφοπλιστών και βιομηχάνων της Ελλάδας.
Το πρώτο κότερο που επισκέφθηκε το Πόρτο Χέλι ήταν το «Ελλάκι» του Δημήτρη Αναγνώστου, δικηγόρου που είχε δραστηριοποιηθεί στο χώρο της βιομηχανίας και ο οποίος μαζί με τη σύζυγο του Έλλη έχτισαν μεταξύ του 1928 και του 1930 την πρώτη έπαυλη, τον γνωστό σε όλους στην περιοχή Πύργο της Έλλης.
Η αρχιτεκτονική του πύργου ήταν σπάνια για την Ελλάδα, γοτθικού ρυθμού με μυτερούς πυργίσκους οι οποίοι ίσα που διακρύνονται μέσα από την πυκνή βλάστηση καθώς μπαίνουμε με το σκάφος στο λιμάνι.
Το ζευγάρι ήταν ιδιαίτερα αγαπητό, όπως και οι απόγονοι τους σήμερα, γιατί πρόσφεραν τότε δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα στους κατοίκους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, από τη γεννήτρια που είχαν στο κτήμα.
Το δεύτερο ιδιωτικό σκάφος που αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Πόρτο Χελίου δεν ήταν άλλο από τη θρυλική θαλαμηγό «Χριστίνα» και τον Αριστοτέλη Ωνάση ενώ το πρώτο αυτοκίνητο που έφτασε από την Αθήνα είχε οδηγό γυναίκα, την ονομαστή κα Παπουτσάνη, η οποία θα πρέπει να ήταν και αρκετά θαραλλέα καθώς η περισσότερη διαδρομή για να φτάσει κανείς τότε ήταν χωματόδρομος.
Με τα χρόνια το οδικό δίκτυο έφτιαξε και το Πόρτο Χέλι έγινε πια προσιτό και σε μας τους κοινούς θνητούς χωρίς να χάσει όμως ίχνος από την αίγλη του.
Στα τραπέζια του γνωστού σε όλους πια Παπαδία θα συναντήσει κανείς από εφοπλιστές και βιομηχάνους μέχρι ιστιοπλόους που απολαμβάνουν τη γαλήνη του φυσικού λιμανιού και τουρίστες Έλληνες και ξένους.
Για την ιστορία, στα ονόματα των τρανταχτών οικογενειών που επέλεξαν το Πόρτο Χέλι για να χτίσουν ή να αγοράσουν τον προσωπικό τους θερινό παράδεισο συγκαταλέγονται αυτά του Πρίγκιπα της Ολλανδίας Βίλεμ Αλεξάντερ, του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, του Ρώσου κροίσου Ρομάν Αμπράμοβιτς, του Μίνωα Κυριακού, του Σταύρου Ψυχάρη και του Βαγγέλη Μυτιληναίου ενώ μία από τις πιο ξακουστές βίλες είναι το Marianna Bay του Βαρδή και της Μαριάννας Βαρδινογιάννη. Και κάπως έτσι η περιοχή ονομάστηκε Ελληνική Ριβιέρα.
Κάτι θα ξέρουν.
Λίγο πιο πέρα, στο Κρανίδι, βρίσκεται και ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία του κόσμου και 4ο καλύτερο στην Ευρώπη, σύμφωνα με το καταξιωμένο Conde Nast, το Amanzoe. Χτισμένο μέσα στους ελαιώνες, με αφοπλιστική θέα και αρχιτεκτονική που θυμίζει αρχαιοελληνικούς ναούς, το Amanzoe έχει φιλοξενήσει πολλούς και διάσημους διεθνείς σταρ όπως οι David και Victoria Beckham, ο Sting, ο Ρονάλντο και πολλοί άλλοι εκλεκτοί.
Το κόστος διαμονής, αντάξιο των όσων προσφέρει, είναι απαγορευτικό για το μέσο ταξιδιώτη αλλά το Πόρτο Χέλι έχει πολλές επιλογές για καλή και ποιοτική διαμονή σε μικρότερα ή πιο απλά ξενοδοχεία ή σε ενοικιαζόμενες βιλίτσες.
Το λιμάνι του Πόρτο Χελίου είναι απάνεμο και ασφαλές, το ξέρω γιατί ήμασταν εκεί με μεγάλο μπουρίνι, ενώ πολλά είναι και τα σκάφη που δένουν αρώδου καθώς είναι ελάχιστες οι θέσεις στο λιμάνι. Δεν έχει τις καλύτερες παροχές σε νερό και ρεύμα αλλά πρόσφατα έγινε μια νέα μαρίνα η οποία μπορεί να φιλοξενήσει 150 σκάφη και έχει όλες τις παροχές.
Στο Πόρτο Χέλι μπορείτε να πάτε εύκολα οδικώς με αυτοκίνητο, μηχανή ή ΚΤΕΛ και απέχει 175 χλμ. από την Αθήνα ενώ συνδέεται και ακτοπλοϊκά με τον Πειραιά (2,5 ώρες περίπου) όπως επίσης και με τα λιμάνια των Σπετσών, της Ερμιόνης, της΄Υδρας, του Πόρου, των Μεθάνων και της Αίγινας.
Στο Πόρτο Χέλι υπάρχουν πολλές ωραίες παραλίες που μπορείτε να επισκεφθείτε με τα πόδια αν δεν έχετε αυτοκίνητο ή έχετε δέσει με το σκάφος και δε θέλετε να χάσετε τη θέση σας στο λιμάνι.
Περπατώντας νοτιoδυτικά, αμέσως μετά την εκκλησία της Ευαγγελίστριας, έχει μια ωραία και ήσυχη παραλία ενώ πιο δυτικά, αν σας αρέσει το περπάτημα, είναι η γνωστή παραλία της Βερβερούδας.
Μια από τις πιο όμορφες παραλίες είναι η διπλή παραλία της Κορακιάς, βορειοδυτικά του Πόρτο Χελίου, μέσα σε ένα πυκνό πευκόφυτο δάσος, μετά τη Βερβερούδα και τον Άγιο Νικόλαο, για να πάτε εκεί όμως θα χρειαστείτε αυτοκίνητο ή ταξί.
Έχει τόσα να κάνετε στο Πόρτο Χέλι! Πεζοπορία, κολύμπι, καλό φαγητό και προπάντων καταδύσεις. Τα τυρκουάζ νερά, τα ερείπια της αρχαίας πόλης και ο προκλητικός βυθός ξελογιάζουν κάθε καλοκαίρι πλήθος αρχάριων αλλά και έμπειρων δυτών. Ο καλύτερος για μένα, τον οποίο συστήνω ανεπιφύλακτα σε όποιον με ρωτάει και πάντα ακούω τις καλύτερες κριτικές μετά, είναι ο John (Alexakis), https://www.facebook.com/PortoHeliScubaClub/, ο οποίος ξεχωρίζει για την ηρεμία και την καλή του διάθεση που είναι μεταδοτική. Κάθε καλοκαίρι διδάσκει δεκάδες νέους δύτες, μεταξύ αυτών και κάποιους διάσημους όπως το γιο του τέως, Νικόλαο αλλά και μέλη της Ολλανδικής βασιλικής οικογένειας που έχουν μία απίστευτη βίλα στο Πόρτο Χέλι.
Και κάπου εδώ ολοκληρώνεται το ταξίδι μας στο Πόρτο Χέλι. Ο καιρός άρχισε να στρώνει κι εμείς θα βάλουμε πλώρη για τις Κυκλάδες σιγά σιγά, αφού πρώτα δοκιμάσουμε τις περίφημες κοιλαδιώτικες γαρίδες τις οποίες λέω να τις κάνω ένα ωραίο κριθαρότο. Φυσικά και θα ξανάρθουμε στο Πόρτο Χέλι! Γιατί μια φορά δεν είναι ποτέ αρκετή. Θα το δείτε και μόνοι σας.
