Γιορτή της Μητέρας σήμερα, 8 Μαΐου, και μπορεί στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό να ασχολούμαστε με μία γυναίκα που απαξίωσε την ιερή έννοια της λέξης "μάνα", υπάρχουν όμως εκατομμύρια γυναίκες που τιμούν αυτόν τον τίτλο κάθε μέρα και γράφουν τη δική τους ιστορία, άλλοτε μικρή και άλλοτε μεγάλη. Ιστορίες γεμάτες αγάπη, στερήσεις, χαρές και πόνο. Και υπάρχουν και κάποιες που έμειναν στην Ιστορία. Ας θυμηθούμε μερικές από τις πιο σημαντικές. Της Εύας Κουτουμάνου
Ann Maria Jarvis, η γυναίκα που καθιέρωσε την Ημέρα της Μητέρας
Η γυναίκα στην οποία οφείλεται ουσιαστικά ο εορτασμός της Ημέρας της Μητέρας είναι η Anna Maria Jarvis, κοινωνική ακτιβίστρια και πρωτοπόρος στο κίνημα υπέρ της δημόσιας υγείας στις ΗΠΑ. Η Jarvis (1832- 1905) ζούσε σε κοινότητα ανθρακωρύχων στα Απαλάχια και βίωσε την τραγωδία να χάσει επτά από τα έντεκα παιδιά της. Έβαλε στόχο να βρει λύσεις για τα υψηλά ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας και στο πλαίσιο αυτό άρχισε να οργανώνει τις λέσχες Μητέρων, παρέχοντας εκπαίδευση, ιατρική βοήθεια και προμήθειες. Στον εμφύλιο οι λέσχες συνέχισαν να δουλεύουν αλλά για τη συγκέντρωση τροφής και ιατρικής βοήθειας για τους στρατιώτες. Η επιρροή της στα παιδιά της ήταν τόσο μεγάλη που η κόρη της έκανε εκστρατεία για τη θεσμοθέτηση μιας ημέρας που θα τιμά όλες τις μαμάδες. Ο στόχος της έγινε πραγματικότητα όταν ο πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον επισημοποίησε τον εορτασμό της Ημέρας της Μητέρας, το 1914.
Ada Lovelace, η κόρη του Λόρδου Βύρωνα και "μητέρα" του προγραμματισμού
Η Ada Lovelace (1815-1852) είναι η κόρη που απέκτησε ο Λόρδος Βύρωνας, ενώ περίμενε, λένε, διακαώς αγόρι. Έγινε μητέρα τριών παιδιών αλλά και «μητέρα» του προγραμματισμού. Στα 17 της γνώρισε τον Charles Babbage, τον «πατέρα» του προγραμματισμού. Έγιναν φίλοι χάρη στην κοινή αγάπη τους για τα μαθηματικά και η Lovelace έκανε προτάσεις και βελτιώσεις πάνω στις ιδέες του Babbage για ένα σχέδιο μηχανικού υπολογιστή, την Αναλυτική Μηχανή. Οι σημειώσεις της περιγράφουν λεπτομερώς μία μέθοδο μέτρησης των αριθμών Μπερνούλι με την Αναλυτική Μηχανή. Η Μηχανή δεν κατασκευάστηκε ποτέ, όμως η μελέτη της Lovelace αποδείχθηκε σωστή και πρωτοποριακή, καθώς αποτέλεσε τον πρώτο αλγόριθμο για τον υπολογιστή. Έτσι, η Lovelace θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που ασχολήθηκε με τον προγραμματισμό.
Melitta Bentz, μας χάρισε τα φίλτρα του καφέ όπως τα ξέρουμε σήμερα
Η Melitta Bentz (1873-1950) ήταν μητέρα τριών παιδιών που είχε βαρεθεί ο σπιτικός καφές της να έχει καμένη γεύση ή να είναι γεμάτος κόκκους. Ψάχνοντας να βρει μια λύση, άνοιξε τρύπες σε ένα χάλκινο σκεύος και έβαλε μέσα ένα χαρτί από το τετράδιο του γιου της. Έτσι έφτιαξε το πρώτο φίλτρο καφέ, περίπου όπως το ξέρουμε σήμερα. Το προϊόν πατενταρίστηκε το 1908, βγήκε στην αγορά και έτσι αποκτήσαμε τα φίλτα του καφέ που απολαμβάνουμε στις μέρες μας.
Esther Conwell, η γυναίκα που έφερε την επανάσταση στους υπολογιστές
Η Esther Conwell (1922-2014) θεωρείται η μητέρα των ημιαγωγών, των τσιπ δηλαδή, και της αγωγιμότητας. Η πρωτοποριακή δουλειά της στο πεδίο της υπεραγωγιμότητας συνέβαλε στην επανάσταση της σύγχρονης επιστήμης των υπολογιστών. Κατοχύρωσε τέσσερις πατέντες, έκανε πάνω από 270 δημοσιεύσεις, εξέδωσε βιβλία και έχει αξιοζήλευτες διακρίσεις, όπως την τριπλή συμμετοχή στις φημισμένες αμερικανικές ακαδημίες National Academy of Engineering, National Academy of Sciences και American Academy of Arts and Sciences. Το 2009, τιμήθηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Παράλληλα, μεγάλωσε ένα γιο, τον Lewis Rothberg, ο οποίος έγινε επίσης λαμπρός επιστήμονας όπως η μητέρα του.
Μarie Curie, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ και στη συνέχεια απέκτησε και δεύτερο
Η Marie Curie (1867-1934), φυσικός και χημικός, είναι η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ και η μόνη που έχει πάρει δύο βραβεία Νόμπελ σε δύο διαφορετικούς τομείς. Σε συνεργασία με τον σύζυγο της Pierre Curie ανακάλυψε το ράδιο και μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας. Ανακάλυψε επίσης το πολώνιο και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έγινε καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Όσο διέπρεπε στην επιστήμη μεγάλωνε και τις δύο κόρες της, μόνη, μετά τον θάνατο του συζύγου της, το 1906. «Η μητέρα μας μας έλεγε πως πρέπει να δουλεύουμε πολύ και να είμαστε ανεξάρτητες, και όχι μόνο να περνάμε καλά στη ζωή μας» δήλωσε η μία από τις κόρες της, η Irène Joliot-Curie, η οποία επίσης τιμήθηκε με Νόμπελ Χημείας.
Marion Donovan, ανακάλυψε τις πάνες κι "έσωσε" τις μαμάδες και τα μωρά
Η Marion Donovan (1917-1998), μητέρα τριών παιδιών, αποφάσισε να φτιάξει πάνες μιας χρήσης χρησιμοποιώντας μια κουρτίνα μπάνιου, έτσι ώστε να μην υπάρχουν διαρροές. Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στο πώς το εσωτερικό υλικό θα μπορούσε να απορροφά την υγρασία, προστατεύοντας το δέρμα των μωρών. Πούλησε τη δημιουργία της στον Victor Mills, τον ιδρυτή της Pampers και από τότε άλλαξε η ζωή τόσο των μαμάδων όσο και των λιλιπούτειων καταναλωτών.
Candy Lightner, ιδρύτρια της οργάνωσης MADD – Mothers Against Drunk Driving (κατά των μεθυσμένων οδηγών)
Όταν το 1980 ένας μεθυσμένος οδηγός χτύπησε και σκότωσε τη 13χρονη Cari, τη μία από τις δίδυμες κόρες της Candy Lightner (1946- ) εκείνη βρήκε τη δύναμη να μετατρέψει την τραγωδία της σε ασπίδα προστασίας για εκατομμύρια άλλα πιθανά θύματα του φονικού συνδυασμού αλκοόλ και οδήγησης, ιδρύοντας την οργάνωση MADD – Mothers Against Drunk Driving. Η οργάνωση έδωσε- και δίνει- μάχες για την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, τη θεσμοθέτηση αυστηρότερων ποινών και την εντατικοποίηση ελέγχων, βοηθώντας έτσι να σωθούν χιλιάδες ζωές. Ο οδηγός που σκότωσε την κόρη της είχε ήδη τρεις καταδίκες για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και είχε συλληφθεί μόλις δύο ημέρες νωρίτερα, για άλλο τροχαίο. Αλλά ήταν ακόμα μία εποχή που οι ποινές στους μεθυσμένους οδηγούς ήταν σχεδόν ανύπαρκτες. Η Candy Lightner το άλλαξε αυτό.
Emily Roebling, η γυναίκα "πίσω" από τη γέφυρα του Μπρούκλιν
Άλλη μια δυναμική μάνα, η Emily Roebling (1843-1903), μητέρα ενός αγοριού και «θρύλος της μηχανικής», καθώς συνδέεται με την κατασκευή της φημισμένης γέφυρας του Μπρούκλιν. Αρχικά την είχε αναλάβει ο σύζυγος της, αρχιμηχανικός του έργου, από τον πατέρα του, ο οποίος όμως αρρώστησε. Τότε μπήκε μπροστά η Emily, η οποία λειτούργησε ως ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στον άνδρα της και τους εργαζόμενους στην κατασκευή της γέφυρας. Είχε ήδη αποκτήσει γνώσεις για την ισχύ των υλικών και τη χρήση τους αλλά και τις μετρήσεις της αντοχής τους. Στη συνέχεια, ανέλαβε το μεγαλύτερο βάρος του έργο, όταν ο άνδρας της πια δεν μπορούσε. Στα εγκαίνια της γέφυρας αναφέρθηκε η παρακαταθήκη της με τη σημείωση πως η γέφυρα είναι «ένα μνημείο της αφοσίωσης μιας γυναίκας και της ικανότητας της να έχει την ανώτερη εκπαίδευση την οποία στερήθηκε».
Πριγκίπισσα Diana
Η πριγκίπισσα της Ουαλίας, Νταϊάνα (Νταϊάνα Φράνσις Σπένσερ, 1961-1997) θεωρείται η πιο αγαπητή πριγκίπισσα όλων των εποχών και όχι άδικα. Έμεινε στην ιστορία ως η γυναίκα που αξιοποίησε στο μέγιστο τη θέση της ως μέλος της πιο δυνατής μοναρχίας στον κόσμο, μετά το γάμο της με τον πρίγκιπα και διάδοχο του θρόνου της Αγγλίας, Κάρολο, για να ευαισθητοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους για την αξία της φιλανθρωπίας και την προστασία των παιδιών. Η Νταϊάνα "έφυγε" σε ηλικία μόλις 36 ετών. Ασυμβίμβαστη, αντικομφορμίστρια, παρέβλεψε όλα τα πρωτόκολλα του Παλατιού, θέλησε να ζήσει ελεύθερη κάτι που της στοίχισε στο τέλος τη ζωή της. Δε δίστασε να σταθεί δίπλα στους ομοφυλόφιλους, στα θύματα του AIDS, επισκέφθηκε απλούς ανθρώπους που υπέφεραν και παιδιά που πεινούσαν. Άλλαξε την εικόνα της μοναρχίας στη Μεγάλη Βρετανία και την ημέρα της κηδείας της, θρήνησαν εκατομμύρια άνθρωποι. Χρόνια μετά το θάνατο της, το έργο της παραμένει αναλλοίωτο και συνεχίζεται, ιδιαίτερα από το μεγαλύτερο γιο της, William, ο οποίος έχει δηλώσει πως το κενό που άφησε η μητέρα του είναι μεγάλο και πως κάθε χρόνο την Ημέρα της Μητέρας νιώθει πιο έντονα την απουσία της.
Indira Gandhi, η πρώτη και μοναδική γυναίκα Πρωθυπουργός της Ινδίας
Η Ίντιρα Γκάντι (1917-1984) ήταν η πρώτη και μοναδική γυναίκα Πρωθυπουργός της Ινδίας, μιας χώρας όπου η ισότιμη θέση των γυναικών αμφισβητείται ακόμα και σήμερα. Το πατρικό της όνομα ήταν Ίντιρα Νεχρού. Παντρεύτηκε τον ανιψιό του Μαχάτμα Γκάντι, Φεροζέ, επίσης πολιτικό, και έτσι απέκτησε το ιστορικό επίθετο. Υπήρξε πολιτικός με όραμα, ειδικά για την εθνική ασφάλεια, την οικονομία και την εξωτερική πολιτική. Στις 31 Οκτωβρίου 1984, δολοφονήθηκε στον κήπο της στο Νέο Δελχί, από τους Σιχ σωματοφύλακες της, ως αντίποινα για την επιχείρηση στον «Χρυσό Ναό». Παράλληλα με τη μάχη που έδωσε για την εδραίωση της Δημοκρατίας στη χώρα της, μεγάλωσε δύο γιούς, τον Rajiv και Sanjay Gandhi, εμφυσώντας τους την αγάπη της για την πολιτική.
Και ας περάσουμε και στις ελληνίδες μάνες που έγραψαν τη δική τους λαμπρή Ιστορία. Κάθε μάνα γράφει τη δική της ιστορία, κάθε μέρα, και το έργο κάθε μάνας αποτυπώνεται πάνω από όλα στα παιδιά που μεγαλώνει, υπάρχουν απλά και κάποιες μαμάδες που τα κατορθώματα τους αφήσανε μεγαλύτερο αποτύπωμα στην Ιστορία.
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η μεγάλη καπετάνισσα της Ελληνικής Επανάστασης
Η Λασκαρίνα (1771-1825) παντρεύτηκε στα 17 της τον Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Γιάννουζα, ο οποίος σκοτώθηκε σε συμπλοκή με αλγερινούς πειρατές. Η Λασκαρίνα έμεινε χήρα με τρία παιδιά, τον Ιωάννη, τον Γεώργιο και την Μαρία. Τέσσερα χρόνια μετά, αποφασίζει να ξαναπαντρευτεί. Ο δεύτερος σύζυγος της, ο Σπετσιώτης καραβοκύρης Δημήτριος Μπούμπουλης (εξ ου και το Μπουμπουλίνα, δηλαδή η γυναίκα του Μπούμπουλη), είχε το ίδιο τέλος με τον πρώτο της σύζυγο. Μαζί του απέκτησε άλλα τρία παιδιά, την Ελένη, την Σκεύω και τον Νικόλαο. Χήρα για δεύτερη φορά και με τεράστια περιουσία στα χέρια της, την οποία κληρονόμησε από τους άντρες της, η Λασκαρίνα, ασχολήθηκε με εμπορικές δραστηριότητες. Την περιουσία και τη δύναμη της αργότερα τα διέθεσε όλα στον απελευθερωτικό αγώνα της Ελλάδας. Σχημάτισε εκστρατευτικό σώμα και στόλο, τον οποίο συντηρούσε με προσωπικά της έξοδα και ναυπήγησε το πλοίο “Αγαμέμνων”, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο πλοίο της Επανάστασης. Η δράση της, τα κατορθώματα και η πυγμή της, της χάρισαν δίκαια τον τίτλο της Μεγάλης Καπετάνισσας του Απελευθερωτικού Αγώνα της Ελλάδας.
Λέλα Καραγιάννη, το "γυναικείο πρόσωπο" της ελληνικής Αντίστασης
Η Λέλα Καραγιάννη (1898-1944) γεννήθηκε στη Λίμνη της Εύβοιας και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην Αθήνα, όπου και παντρεύτηκε τον Σμυρνιό φαρμακοποιό Γεώργιο Καραγιάννη, με τον οποίο απέκτησε 7 παιδιά. Κατά την Κατοχή έγινε μέλος της Αντίστασης, μετατρέποντας το σπίτι της σε αρχηγείο της οργάνωσης «Μπουμπουλίνα», με στόχο την φυγάδευση Βρετανών στρατιωτών στο Κάιρο, αλλά και το σαμποτάζ των Γερμανών. Τα παιδιά της τη βοηθούσαν σε αυτόν της τον αγώνα, μεταφέροντας μηνύματα με τα σακίδιά τους και πυρομαχικά. Μέχρι που κάποιος την πρόδωσε. Το καλοκαίρι του 1944, οι Γερμανοί τη συνέλαβαν μαζί με 5 από τα παιδιά της. Τους μετάφεραν στα κρατητήρια της οδού Μέρλιν και τους βασάνισαν φριχτά. Απείλησαν την ίδια ότι αν δε μιλήσει θα σκοτώσουν τα παιδιά της μπροστά στα μάτια της, όμως εκείνη δε μίλησε. Λίγες ημέρες μετά την εκτέλεσαν στο Χαϊδάρι μαζί με άλλους 59 αγωνιστές της Αντίστασης.
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, η πρώτη γυναίκα, και ελληνίδα, Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης
Στις πρώτες γραμμές της Αντίστασης, από 14 ετών, και η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (1926- ). Με μικρασιατική καταγωγή, μεγάλωσε στα προσφυγικά του Βύρωνα και πίστευε ανέκαθεν, ότι είναι προτιμότερο να πεθάνεις όρθιος παρά να ζήσεις γονατιστός. Γι’αυτό και δε γονάτισε ποτέ. Η αγάπη της για τα γράμματα και η σκληρή της δουλειά την τράβηξαν από τη φτώχεια και την οδήγησε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και έπειτα στη Γαλλία, όπου κατάφερε να γίνει καθηγήτρια στη Σορβόννη και διευθύντρια στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών. Το 1957, γνώρισε τον Ζακ Αρβελέρ και έναν χρόνο μετά παντρεύτηκαν. «Αν δεν είχα συναντηθεί με αυτόν τον άνθρωπο, δεν θα ήμουν αυτό που είμαι σήμερα», έχει πει σε συνέντευξη της. Με τον άντρα της απέκτησε μια κόρη. Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης και πρώτη γυναίκα Πρύτανης, στα 700 χρόνια ιστορίας της Σορβόννης.
Βούλα Πατουλίδου, αναφώνησε "για την Ελλάδα, ρε..." και έκανε όλους τους Έλληνες να πιστέψουν
Η Βούλα Πατουλίδου (1965- ), η "δικιά μας" Βούλα, από τον Τριπόταμο Φλώρινας, μητέρα ενός 23χρονου αγοριού, ήταν η πρώτη γυναίκα χρυσή Ολυμπιονίκης στην Ελλάδα. Δε θα ξεχάσουμε ποτέ τη συγκίνηση που νοιώσαμε, εμείς οι κάπως μεγαλύτεροι, στις 5 Αυγούστου του 1992, όταν η Βούλα Πατουλίδου, κατέκτησε το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στη Βαρκελώνη, στα 100 μ. εμπόδια με επίδοση 12.64, φωνάζοντας «Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο!» Ήταν το πρώτο χρυσό μετάλλιο της Ελλάδας στον στίβο, από το 1912, και το πρώτο χρυσό μετάλλιο που έπαιρνε ελληνίδα αθλήτρια. Ήταν το πείσμα και η θέληση της που της χάρισαν την κορυφή, γιατί όπως ξέρουμε "η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς" και η Βούλα τόλμησε και πίστεψε και άνοιξε το δρόμο για μια σειρά Ελλήνων αθλητών και αθλητριών να πιστέψουν από τότε, συνεχίζοντας να μας χαρίζουν στιγμές εθνικής υπερηφάνιας όσο δύσκολος κι αν είναι ο δρόμος τους.
