Ήταν σαν σήμερα, στις 15 Νοεμβρίου 1973, όταν οι φοιτητές κλείστηκαν στα Πολυτεχνεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης καλώντας τον ελληνικό λαό σε εξέγερση κατά της χούντας.
Εύα Κουτουμάνου
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ξεκίνησε στην πραγματικότητα στις 14 Φεβρουαρίου 1973, όταν φοιτητές της Αθήνας άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο. Αφορμή για την εξέγερση ήταν το αίτημα για την κατάργηση του Ν.1347, ο οποίος πρόβλεπε την υποχρεωτική στράτευση όσων ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.
Η αστυνομία, παραβιάζοντας το πανεπιστημιακό άσυλο, εισήλθε στο χώρο του ιδρύματος, συνέλαβε 11 φοιτητές και τους παρέπεμψε σε δίκη με την κατηγορία της «περιύβρισης αρχής». Οι 8 καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, ενώ περίπου 100 άλλοι αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους και να πάνε στο στρατό.
Επτά ημέρες μετά τα πρώτα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στις 21 Φεβρουαρίου οι φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής σχολής στην Αθήνα, με βασικά συνθήματα «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Η αστυνομία επενέβη και πάλι για να καταστείλει την εξέγερση, αλλά η βίαιη εκδίωξη των φοιτητών από το κτίριο της Νομικής ενίσχυσε περισσότερο την αγωνιστικότητά τους.
Η επόμενη εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου 1973. Το πρωί εκείνης της ημέρας οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του Πολυτεχνείου και αποφάσισαν την κήρυξη αποχής από τα μαθήματα, με αίτημα να γίνουν εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου, όπως είχε ανακοινώσει το καθεστώς.
Ακολούθησαν συνελεύσεις φοιτητών στην Ιατρική και στη Νομική σχολή με αιτήματα την ανάκληση των αποφάσεων της χούντας για τη διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών, εκδημοκρατισμό των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 20% του προϋπολογισμού και ανάκληση του Ν.1347 για την αναγκαστική στράτευση των φοιτητών.
Το ίδιο απόγευμα πάρθηκε η απόφαση για κατάληψη του Πολυτεχνείου από τους φοιτητές και άλλους πολίτες που είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται σε αυτό. Οι πόρτες έκλεισαν.
Στις 15 Νοεμβρίου η χούντα ήταν αντιμέτωπη με μια γενικευμένη εξέγερση η οποία οδήγησε στα αιματηρά γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου και τη βίαια καταστολή της εξέγερσης των φοιτητών από τον στρατό, κατόπιν εντολής από την τότε μεταβατική ελληνική κυβέρνηση.
Συγκεκριμένα, στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, και ενώ οι διαπραγματεύσεις για ασφαλή αποχώρηση των φοιτητών από το χώρο του Πολυτεχνείου βρίσκονταν σε εξέλιξη, αποφασίστηκε από τη μεταβατική κυβέρνηση η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα που είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη, συνθλίβοντας λίγους και τραυματίζοντας πολλούς φοιτητές.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου έκανε εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους και στη συνέχεια ο εκφωνητής απήγγειλε τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο.
Η μετάδοση συνεχίστηκε ακόμα και μετά την είσοδο του άρματος στον χώρο της σχολής. Οι φοιτητές που είχαν παραμείνει στο Πολυτεχνείο, μαζεύτηκαν στο κεντρικό προαύλιο, ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.
Την πτώση της πύλης του Πολυτεχνείου ακολούθησε η είσοδος μονάδας ενόπλων στρατιωτών των ΛΟΚ που οδήγησαν τους φοιτητές έξω από το Πολυτεχνείο, όπου τους επιτέθηκαν οι αστυνομικές δυνάμεις που περίμεναν στα δυο πεζοδρόμια της οδού Στουρνάρη.
