Εύα Κουτουμάνου, ταξιδιωτική συντάκτρια
Αξημέρωτα ανοίξαμε πανιά για την Πάρο, το τρίτο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. Σε μερικές ώρες το κάτασπρο νησί με τα γαλανά νερά θα ξεπρόβαλε μπροστά μας. Η ιστορία της Πάρου ξεκινάει από το 4000 π.Χ. κι είναι ένα πανέμορφο νησί με τεράστια ιστορία, παραμυθένιες παραλίες κι εκθαμβωτικά σπήλαια.
Η καίρια θέση της Πάρου στο κέντρο των Κυκλάδων και του Αιγαίου αποτέλεσε τη διαχρονική βάση για την ανάπτυξη του νησιού.
Το όνομα Πάρος δεν είναι το μόνο που χρησιμοποιήθηκε στα αρχαία χρόνια. Η πρώτη φορά που το συναντάμε είναι στον Ομηρικό Ύμνος Εις Απόλλωνα, ένα έργο του 7ου αιώνα π.Χ. και στον Ύμνο Εις Δήμητραν.
Από τη λατρεία της θεάς Δήμητρας, η οποία μαρτυράται πέρα από τον ομηρικό ύμνο και σε αρχαίες επιγραφές και νομίσματα όπως και σε κείμενα του Ηρόδοτου και του Παυσανία, το νησί πήρε το όνομα Δημητριάς.
Ζάκυνθος ήταν μια άλλη ονομασία του νησιού την οποία έλαβε από Ζακύνθιους άποικους που εγκαταστάθηκαν στο νησί τα πρώιμα ιστορικά χρόνια όπως και Υρία ή Υρίη, ονομασία η οποία πιθανότατα ήρθε μαζί με την ονομασία Ζάκυνθος. Υλήεσσα ήταν άλλη μια ονομασία του νησιού από τη λέξη ὕλη η οποία στα αρχαία ελληνικά σήμαινε δάσος, υποδηλώνοντας δασώδη τόπο. Και Πατκία, ονομασία που ξεκίνησε από την παράλια πόλη του νησιού κι επεκτάθηκε σε όλο το νησί, από το ρήμα πακτόω που σήμαινε σταθεροποιώ κι υποδήλωνε την ασφαλή τοποθεσία του νησιού.
Η ονομασία Πάρος που επικράτησε τελικά για το νησί οφείλεται στον Αρκάδα οικιστή του νησιού Πάρο τον Παρράσιο.
Κατά την Προϊστορική περίοδο, στη διάρκεια του Ολόκαινου, 10 με 12.000 χρόνια πριν, η Κυκλαδία, το μεγάλο νησί που είχε δημιουργηθεί μετά τη σημαντική πτώση της στάθμης της θάλασσας κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου, εποχής των Παγετώνων, εξαφανίστηκε με την άνοδο της θάλασσας και οι Κυκλάδες όπως και όλο το Αιγαίο άρχισαν να παίρνουν τη σημερινή τους μορφή. Την περίοδο εκείνη η Ευρύτερη Πάρος δηλαδή Πάρος-Αντίπαρος- Δεσποτικό και οι περιοχές που σήμερα είναι βυθισμένες, συνδέονταν με τη Νάξο με μια στενή λωρίδα γης.
Αποτέλεσμα αυτής της πορείας ήταν η δημιουργία ενός τοπίου το οποίο εκτός από σαγηνευτικό με την άγρια ομορφιά του είναι και πολύ προκλητικό ιστιοπλοϊκά και καταδυτικά. Διάσημα είναι το πέρασμα της Παροναξίας και το στενό Πάρου-Αντίπαρου. Δε θα συμβούλευα κανέναν να περάσει από αυτά τα μέρη νύχτα άλλωστε δεν είναι λίγα τα ναυτικά ατυχήματα που έχουν γίνει στην περιοχή.
Τη μέρα όμως αυτά τα νερά συνθέτουν ένα υδάτινο τερέν για πολλές συγκινήσεις. Περνώντας ανάμεσα από την Πάρο και την Αντίπαρο θα πρέπει να τσεκάρετε προσεκτικά το βυθόμετρο καθώς υπάρχουν αβαθή σημεία ενώ για το στενό της Παροναξίας να ξέρετε πως είναι καλύτερα να το περάσετε με καιρό. Εμείς το περάσαμε πηγαίνοντας στη Νάξο, ο αέρας της προηγούμενης μέρας είχε κόψει αλλά η μορφολογία ευνοεί το αντιμάμαλο που μας χάρισε πολύ καλό κούνημα το οποίο μας συντρόφευσε σε όλη την πλεύση.
Το ήπιο κλίμα των Κυκλάδων ευνόησε τους πρώιμους οικισμούς ενώ η προνομιούχα γεωγραφική και στρατηγική θέση τους στο Αιγαίο οδήγησε στην ανάπτυξη ενός από τους παλαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης.
Σύμφωνα με υλικό που εντοπίσθηκε στην Πάρο και εξετάσθηκε με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης, η κατοίκηση του νησιού ξεκίνησε στη διάρκεια της 5ης χιλιετίας π.Χ.
Κατά την αρχαιότητα, σημαντική συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού είχε το διάσημο Παριανό μάρμαρο. Τα πιο γνωστά αρχαία λατομεία έχουν εντοπισθεί στο Μαράθι, στο σπήλαιο των Νυμφών και στο σπήλαιο του Πανός, στους Λάκκους, στις Σπηλιές, στον Αγιο Μηνά και στον Κάραβο.
Η πρώτη βεβαιωμένη μαρτυρία χρήσης λατομείων χρονολογείται στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. και η συστηματική εξόρυξη από υπόγεια λατομεία χρονολογείται από τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ.
Στην Πρώτη Αθηναϊκή Συμμαχία, η Πάρος συμμετέχει και προσφέρει χρήματα καθώς ήταν από τα πιο πλούσια νησιά των Κυκλάδων.
Οι Μιθριδατικοί πόλεμοι και οι πειρατικές επιδρομές που δέχεται το νησί στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ. αναγκάζουν τους Πάριους να καλύψουν τις αυξημένες δαπάνες για την τείχιση του νησιού παίρνοντας δάνειο από την Κρήτη. Η οικονομική κατάσταση του νησιού επιδεινώθηκε κι από τις αυξημένες στρατιωτικές εισφορές που επέβαλλαν οι Ρωμαίοι στους Κυκλαδίτες για να ναυπηγήσουν πλοία στο πλαίσιο των εμφύλιων συγκρούσεων τους.
Κατά την Πρωτοβυζαντινή περίοδο λόγω των Γοτθικών επιδρομών στη Βαλκανική χερσόνησο και των Οστρογότθων στη Μικρά Ασία, σημειώνονται μετακινήσεις πληθυσμών προς τα νότια. Οι φυγάδες βρίσκουν καταφύγιο στις Κυκλάδες. Την πληθυσμιακή ακμή του νησιού επιβεβαιώνει η παρουσία του μεγάλου ναού της Εκατονταπυλιανής και άλλων παλαιοχριστιανικών ναών στο νησί.
Η Εκατονταπυλιανή είναι μέχρι και σήμερα το ιερό στολίδι της Πάρου κι ένα από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας. Βρίσκεται στο ΒΑ τμήμα της πόλης της Πάρου, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της Παροικιάς.
Λέγεται πως η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, πηγαίνοντας στους Αγίους Τόπους με σκοπό να βρει τον Τίμιο Σταυρό, σταμάτησε με το πλοίο της στην Πάρο. Στην Πάρο βρίσκει ένα μικρό ναό, από τους πρώτους της νέας θρησκείας. Προσεύχεται και κάνει ένα τάμα. Αν βρει τον Τίμιο Σταυρό να κτίσει στη θέση αυτή ένα μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, η Αγία Ελένη βρήκε τον Σταυρό και πραγματοποίησε την υπόσχεση της. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, το ναό οικοδόμησε ο Μέγας Κωνσταντίνος με εντολή της μητέρας του η οποία δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει το τάμα της. Η οικοδόμηση του ναού χρονολογείται στον 4ο αιώνα.
Στις αρχές του 15ου αιώνα η Νάουσα της Πάρου γίνεται ορμητήριο πειρατών όπως και κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα. Θύματα πειρατικών επιθέσεων έπεσαν οι Παριανοί και από τον Οθωμανικό στόλο του Μωάμεθ Α’ με απαγωγές πολλών κατοίκων.
Γύρω στο 1532, ο Τούρκος πειρατής Κούρτογλου απείλησε το νησί και ο Βενετός διοικητής της Πάρου πλήρωσε λύτρα για να μην το διαγουμίσει. Στις συχνές επιθέσεις του 1537, ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα, ο ελληνικής καταγωγής από τη Λέσβο αρχιναύαρχος του Οθωμανικού στόλουκαι κουρσάρος των ακτών της Μπαρμπαριάς σημερινής Αλγερίας, ο διάσημος «Κοκκινογένης», απήγαγε περίπου 6000 κατοίκους από το νησί, πολλούς από τους οποίους χρησιμοποίησε για κωπηλάτες στα πλοία του.
Την ίδια χρονιά, ο βαρώνος του νησιού Μπερνάντο Σαγκρέντο, εγκατέλειψε το νησί μετά από μια μυστική συμφωνία με τον Μπαρμπαρόσσα. Αργότερα θέλησε να επανακτήσει το νησί με προσφορά φόρου αλλά το νησί παρέμεινε στο σουλτάνο με τη συνθήκη του 1540.
Από το 1566 έως το 1579, η Πάρος συμπεριλήφθηκε στο ιουδαϊκό δουκάτου του Αιγαίου Πελάγους με διοικητή τον Εβραίο Ιωσήφ Νάζη. Τον Μάιο του 1668, το νησί θα λεηλατηθεί από τον καπουδάν πασά (που σημαίνει αρχηγός του στόλου) Καπλάν Μουσταφά.
Στα μέσα του 18ου αιώνα οι κληρικοί του νησιού έστειλαν μια επιστολή στον Δραγουμάνο του Τουρκικού στόλου και μετέπειτα ηγεμόνα της Βλαχίας, Νικόλαο Μαυρογένη, ζητώντας ελάφρυνση των υπέρογκων φόρων που κατέβαλαν. Ο Μαυρογένης κατάγονταν από εύπορη οικογένεια της Πάρου. Είχε εντυπωσιάσει τον Τζεζαρλή Χασάν πασά με τη μόρφωση και την ευστροφία του και το 1770 διορίσθηκε δραγουμάνος μετά το θάνατο του προηγούμενου διερμηνέα Αργυρόπουλου. Οι δραγουμάνοι ήταν Ελληνες, κυρίως Φαναριώτες, με σημαντική μόρφωση και γνώση αραβικών, τουρκικών και τουλάχιστον δύο ευρωπαϊκών γλωσσών, οι οποίοι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχαν τον ρόλο των διπλαματών της εποχής. Με την προαγωγή του Χασάν πασά σε μεγάλο βεζίρη το 1786, ο Νικόλαος Μαυρογένης αντικατέστησε τον Μιχαήλ Δράκο Σούτσο στην ηγεμονία της Βλαχίας.
Κάθε φορά που η Τουρκική Μοίρα Στόλου περιόδευε ανά το Αιγαίο με σκοπό τη συλλογή φόρων από τα κατεχόμενα νησιά, στάθμευε και στην παραθαλάσσια περιοχή του όρμου του Δριού της Πάρου όπου τροφοδοτούνταν ο Τουρκικός στόλος. Εκεί συγκεντρώνονταν και οι Πρόκριτοι των Κυκλάδων με σκοπό την καταβολή των φόρων αλλά και τη διευθέτηση διαφόρων δικαστικών υποθέσεων.
Εγγραφα του 1594 μαρτυρούν την αυτοδιοίκηση της Πάρου ενώ σε έγγραφο των Γενικών Αρχείων του Κράτους του 1730 φαίνεται ότι καθήκοντα καδή και βοεβόδα ασκούσε ο πλουσιότερος κάτοικος του νησιού, Κωνσταντίνος Κονδύλης, γεγονός που αποδεικνύει την απουσία τουρκικών αρχών από το νησί. Αρχειακές μαρτυρίες μέχρι και τα τέλη του 18ου αιώνα επιβεβαιώνουν τη διατήρηση της κοινοτικής παράδοσης του νησιού με χαρακτηριστική την άριστα οργανωμένη κοινότητα της Παροικιάς.
Το καλοκαίρι του 1770, στα Ορλωφικά, οι Ρώσοι κατέλαβαν το λιμάνι της Νάουσας και το χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο τους.
Την 24η Απριλίου του 1821, ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση στην Πάρο με τον Πάριο Φιλικό Παναγιώτη Δημητρακόπουλο να καλύπτει με δικά του έξοδα την αποστολή Πάριων αγωνιστών στην Υδρα κι από εκεί στην Πελοπόννησο.
Τον Απρίλιο του 1828, ο Καποδίστριας διαίρεσε την ελληνική επικράτεια σε τμήματα και η Πάρος συμπεριλήφθηκε στις Κεντρικές Κυκλάδες. Στα πλαίσια της Δ’ Εθνοσυνέλευσης, η Πάρος ήταν ένα από τα νησιά που αντί να εκλέξουν δικό τους αντιπρόσωπο ανέθεσαν στον ίδιο τον Κυβερνήτη την αντιπροσώπευση τους.
Η αντιπολίτευση θέλοντας να προσεταιρισθεί άτομα και από τις Κυκλάδες προσέγγισε την Πάρο στέλνοντας τον Ιωάννη Κιοσσέ και τον Δημήτριο Μπουντούρη κι έτσι δημιουργήθηκαν δύο παρατάξεις, οι φιλοκαποδιστριακοί και οι αντικαποδιστριακοί.
Την περίοδο της Κατοχής, το νησί περιήλθε στους Ιταλούς τον Μάιο 1941 και στους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.
Τον Ιανουάριο του 1944 βομβαρδίζεται από τους Συμμάχους το λιμάνι της Παροικιάς για να καταστραφούν τα πλοία των Γερμανών. Το νησί συμμετείχε και στον Εμφύλιο Πόλεμο που ακολούθησε, με το τάγμα του ΕΑΜ που στάλθηκε στην Πάρο να ηττάται από τους Ιερολοχίτες που δρούσαν στο νησί.
Αυτή λοιπόν είναι η Ιστορία της Πάρου μέσα στους αιώνες. Μια ιστορία πλούσια που μοιάζει με παιδικό διήγημα. Βασιλιάδες, πειρατές, αιχμάλωτοι, αγώνες, διπλωματία, επανάσταση, δολοπλοκίες, πόλεμοι. Δεν είναι μυθοπλασία είναι η ιστορία του νησιού και της Ελλάδας κι επειδή είναι αδύνατον να καταλάβουμε το παρόν αν δεν γνωρίζουμε το παρελθόν, μου αρέσει πάντα να ψάχνω την ιστορία κάθε τόπου που επισκέπτομαι και να τη διηγούμαι στα ανήψια μου, ευχάριστα σαν παραμύθι.
Ένας άλλος πολύ ωραίος τρόπος να ταξιδέψουμε στο χρόνο είναι το σπήλαια και η Πάρος είναι πλούσια και σ’αυτά!
Στο Μαράθι, στα Αρχαία Λατομεία, βρίσκεται το Σπήλαιο των Νυμφών. Το σημαντικότερο σπήλαιο είναι το σπήλαιο του Αρχίλοχου στην είσοδο του λιμανιού της Παροικιάς. Ονομάστηκε έτσι από τον λυρικό ποιητή Αρχίλοχο ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση έβρισκε εκεί καταφύγιο για να εμπνευστεί τα ποιήματα του. Το τοπίο είναι επιβλητικό με απόκρημνα βράχια και την απεραντοσύνη της θάλασσας που καλύπτει με τα κύματα της το άνοιγμα της σπηλιάς. Βρίσκεται μόλις 10 λεπτά από την Παροικιά και η ωραιότερη ώρα είναι κατά το ηλιοβασίλεμα.
Στην Παροικιά, κάτω από την Πάνδροσο και την Αγία Αννα, υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Σπηλιώτη, σφηνωμένο μέσα στα βράχια και ορατό μόνο από τη θάλασσα. Εκεί, στην αρχαιότητα, λατρεύονταν οι Νύμφες.
Στη Μάρπησσα, κοντά στον Αγιο Γεώργιο Λαγκάδας, βρίσκεται η σπηλιά του Καλαμπάκη, ένα βαθύ και απροσπέλαστο σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Για την εξερεύνηση του απαιτείται ειδικός εξοπλισμός και γνώσεις. Λέγεται και Σπήλαιο των Δαιμόνων καθώς εκεί λέγεται πως φυλάκισε ο Αγιος Αρσένιος τους δαίμονες που στοίχειωναν τα ζώα ενός βλάσφημου αγρότη και προξενούσαν ζημιές στην περιοχή. Τους δάμασε και τους εγκλώβισε στην σπηλιά την οποία σφράγισε μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.
Κοντά στη βραχονησίδα Τηγάνι, μεταξύ Πάρου και Αντίπαρου, στο Παντερονήσι βρίσκεται ένα σπήλαιο ιδανικό για έμπειρους δύτες, απαράμιλλης ομορφιάς. Οι δύτες βουτάνε βαθιά, σε βάθος 30+ μέτρων, ακολουθώντας τον τοίχο και μετά διεισδύουν στο σπήλαιο. Υπάρχει ένα μεγάλο άνοιγμα που οδηγεί στο εσωτερικό του σπηλαίου κι όσοι φτάσουν εκεί μπορούν να βγάλουν τις μάσκες τους και να θαυμάσουν τους εντυπωσιακούς πολύχρωμους σταλακτίτες.
Αν σας αρέσουν οι καταδύσεις πρέπει οπωσδήποτε να το επισκεφθείτε! Ακόμα και για τους μη έμπειρους δύτες όμως, μια βόλτα στην «Καραϊβική του Αιγαίου» - ή τουλάχιστον μία από τις τοποθεσίες που επάξια έχουν αυτόν τον τίτλο στην Ελλάδα, αν κι εμένα μ’ αρέσουν περισσότερο από την Καραϊβική- είναι απαραίτητη καθώς το χρώμα της θάλασσας και ο βυθός θα σας αφήσουν άφωνους.
Αν σας άρεσε η κατάδυση στο Παντερονήσι και θέλετε κι άλλο, θα πάτε στα ανοιχτά της Αλυκής και στο σπήλαιο της Αμφιτρίτης που θα σας μαγέψει!
Τέλος, διάσημο είναι το σπήλαιο της Αντιπάρου μόλις 9 χλμ από τη Χώρα, στο λόφο του Άι Γιάννη, σε υψόμετρο 175 μ. Στην είσοδο υπάρχει το ομώνυμο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Σπηλιώτη που χρονολογείται στον 18ο αιώνα. Προχωρώντας στο σπήλαιο υπάρχουν 411 σκαλοπάτια που μας οδηγούν μέσα από σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε βάθος μεγαλύτερο των 100 μέτρων, σε μια έκταση 5.600 τ.μ. Στο σπήλαιο της Αντιπάρου υπάρχει ο αρχαιότερος σταλαγμίτης στην Ευρώπη, ηλικίας 45 εκατομμυρίων χρόνων!
Σε ένα νησί που η φύση τα χάρισε όλα απλόχερα δε θα μπορούσαν να λείπουν οι όμορφες παραλίες.
Στη ΒΔ πλευρά συναντάμε τις παραλίες Λιβάδια, Κριός, Μαρτσέλο, Σουβλιά, Καμίνια (ή Καμινάκια), Άγιος Φωκάς στην Παροικιά και τις φημισμένες παραλίες Μοναστήρι και Κολυμπήθρες που για μένα είναι και οι αγαπημένες μου. Στις παραλίες αυτές μπορείτε να πάτε με αυτοκίνητο ή με καΐκι καθώς υπάρχουν πολύ συχνά δρομολόγια τα οποία κοστίζουν ελάχιστα. Η διαδρομή Νάουσα-Κολυμπήθρες με επιστροφή ήταν μόλις 6 ευρώ.
Στη ΒΑ πλευρά μπορείτε να κολυμπήσετε στις παραλίες Πιπέρι, Άγιοι Ανάργυροι, Λάγγερη, Σάντα Μαρία, Μικρή Σάντα Μαρία, Αμπελάς, Γλυφάδες και Φιλίζι.
Στη ΝΑ πλευρά συναντάμε τις παραλίες Τσουκαλιά, Μώλος, Καλόγερος, Πίσω Λιβάδι, Λογαράς, Νέα Χρυσή Ακτή ή Τσερδάκια, Χρυσή Ακτή, Δρυός, Λωλαντώνης, Γλύφα και Μπουτάρη.
Τέλος στη ΝΔ πλευρά, απέναντι από την Αντίπαρο, βρίσκεται μια από τις πιο γνωστές και δημοφιλείς παραλίες του νησιού, κυρίως για όσους θέλουν να συνδυάσουν ήλιο και ξέφρενη διασκέδαση καθώς εκεί έχει μερικά από τα πιο γνωστά beach bars, η Πούντα.
Αλλες παραλίες σε αυτή την πλευρά του νησιού είναι οι Φάραγγας, Πίσω Αλυκή, Αγ. Νικόλαος Αλυκής, Βουτάκος, Αγία Ειρήνη, Παρασπόρος, Δελφίνι και Ορμος του Μπέη.
Τα κυριότερα ακρωτήρια της Πάρου είναι ο Αγιος Φωκάς στο λιμάνι της Παροικιάς όπου υπάρχει και φάρος, ο Κόρακας στο βόρειο άκρο όπου υπάρχει ο παραδοσιακός πέτρινος φάρος χτισμένος το 1887, ο Τούρχος (ή Τούρκος) ΝΑ του Κόρακα, η Αγριά στο ΒΑ άκρο ακριβώς απέναντι από την Νάξο, η Σταφίδα, η Βίγλα και ο Πύργος (ή Πυργάκι) ανατολικά ΝΑ και ο Μαύρος Κάβος στο νοτιότερο άκρο του νησιού.
Κοντά στο νησί βρίσκονται πολλές νησίδες και σκόπελοι, το ιστιοπλοϊκό και καταδυτικό τερέν αποτέλεσμα της μετά εποχής των Παγετώνων που αναφέραμε στην αρχή, όπως οι Πόρτες της Πάρου (ιδιαίτερα επικίνδυνες), ο Αγιος Σπυρίδωνας, το Δροσονήσι, το Μακρονήσι, η Γλαροπόδα, το Πατερονήσι, το Φίτζι και το Εβραιόκαστρο (ή Βριόκαστρο).
Τα κυριότερα λιμάνια της Πάρου είναι η Παροικιά, όπου δένουν και τα πλοία της γραμμής, και το λιμάνι της Νάουσας όπου δένουν κυρίως σκάφη αναψυχής. Μεταξύ μας όσο όμορφη είναι η Νάουσα τόσο το λιμάνι της είναι από τα χειρότερα του Αιγαίου. Το κύμα μπαίνει μέσα φρέσκο καθώς ο βραχίονας του λιμανιού δεν είναι αρκετά μακρύς κι έτσι συχνά έχεις την αίσθηση όταν είσαι στο σκάφος ότι βρίσκεσαι μέσα σε κάδο πλυντηρίου ρούχων, και το λέω εγώ αυτό που σπάνια ενοχλούμαι από το κούνημα της θάλασσας. Κατά τα άλλα έχει καλές παροχές σε νερό και ρεύμα, είναι πολυσύχναστο και ακριβώς μέσα στη Χώρα οπότε μπορείτε άνετα να βγείτε για φαγητό και για ποτό.
Εμείς δέσαμε στη Νάουσα την οποία και λατρεύω για τα γραφικά της σοκάκια και τη νυχτερινή ζωή της η οποία χωρίς να είναι ξέφρενη είναι πολύ μα πολύ διασκεδαστική. Τα καλύτερα μαγαζιά για φαγητό και ποτό θα τα βρείτε γύρω από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, εκεί όπου είναι δεμένα τα ψαροκάικα των ντόπιων.
Φημισμένο και δικαίως είναι το Παργιανό κρασί. Στην αρχαιότητα τα πιο σπουδαία προϊόντα της Πάρου ήταν τα σύκα, τα πεπόνια και οι παριανές πίτες. Άλλα προϊόντα της εποχής εκείνης ήταν τα παριανά ιμάτια που ήταν πορφυροβαφή, τα καλούμενα «βεύδεα». Κυρίως ξακουστά όμως ήταν τα λευκά μάρμαρα της που μαζί με της Νάξου και της Πεντέλης συνετέλεσαν στη δόξα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής. Διάσημοι ήταν οι Παριανοί αγαλματοποιοί Σκόπας και Αγοράκριτος, εφάμιλλοι του Φειδία, καθώς και οι ζωγράφοι Νικάνωρ και Αρκεσίλαος. Επίσης αναφέρεται κάποιος «λίθος» από τον οποίο εξάγονταν ένας χυμός που χρησίμευε ως θεραπευτικό φάρμακο.
Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την αλιεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό.
Τα προϊόντα που παράγει το νησί πλούσια και άριστης ποιότητας, όπως και τα πάντα στην Πάρο. Εκτός από υπέροχο κρασί παράγει και την περιβόητη «σούμα» που μοιάζει με τσίπουρο. Περίφημη είναι και η παριανή γραβιέρα, το λάδι και τα σύκα της. Οι πιο εύφορες περιοχές είναι της Παροικιάς και της Μάρπησσας. Στο νησί υπάρχουν επίσης πολλά μελίσσια και η Πάρος φημίζεται για το μέλι της. Το υπέδαφος της Πάρου ήταν και είναι πλούσιο σε αξιόλογα ορυκτά και φυσικά στο ονομαστό κατάλευκο της μάρμαρο. Τέλος, τοπική λιχουδιά είναι οι «γούνες» τα λιαστά ψάρια τα οποία πρέπει να δοκιμάσετε οπωσδήποτε!
Φεύγοντας από το νησί με ρότα για τη Νάξο νομίζω ότι ακούω τον Πάριο να τραγουδάει «Μεσοπέλαγα αρμενίζω κι έχω πλώρα τον καημό
κι έχω την αγάπη πρίμα κι άλμπουρο τον χωρισμό.»
Πίσω μας η Πάρος γυαλίζει κάτασπρη κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο κι εγώ σκέφτομαι πως φυσικά ο τροβαδούρος του έρωτα δεν μπορεί παρά να κατάγονταν από αυτό το παθιασμένο νησί.
